Sebuahkawasan puncak di daerah Bandung, Ciwidey, sangat terkenal dengan tempat wisata Kawah Putih-nya. Ciwidey Valley adalah tempat wisata yang rekomended untuk dikunjungi secara rombongan. Sebab, di sini, fasilitas pemandian air panasnya sudah sekaligus resort penginapan dan akomodasi lainnya. Agar lebih berkesan, Anda bisa menginap di bumi perkemahan. Air panas alami dari Kawah Putih digunakan Aktivitas vulkanisme yang terjadi di Indonesia sangatlah kompleks. Mulai dari gempa bumi hingga gunung meletus hampir terjadi di berbagai penjuru di Indonesia yang memiliki kompleks tektonik aktif. Jalur Cincin Api Pasifik Ring of Fire membentang dari pesisir barat Pulau Sumatera, kemudian berbelok ke pesisir selatan Pulau Jawa, Bali, Nusa Tenggara dan membelok ke Kepulauan Banda-Seram-Maluku. Tentunya jalur ini terbentuk akibat adanya proses geologi serta aktivitas tektonik yang panjang dengan adanya pertemuan lempeng yang bertumbukan hingga membentuk rangkaian pegunungan di daratan. Proses pertemuan lempeng yang terjadi di Indonesia secara umum terjadi dengan mekanisme subduksi, dimana lempeng samudera dan lempeng benua bertumbukan kemudian lempeng samudera menunjam ke bawah lempeng benua. Sehingga, muncul rangkaian gunungapi sebagai hasil tumbukan/gesekan yang muncul ke permukaan dengan naiknya magma dalam bentuk suatu tubuh gunungapi. 1 Salah satunya adalah di Bandung yang secara umum merupakan kawasan pegunungan 768 mdpl dan termasuk dalam kelompok pegunungan Sandy, 1977. Terdapat beberapa gunung yang mengelilingi Kota Bandung, mulai dari Gunung Tangkuban Parahu mdpl, Gunung Burangrang mdpl, Gunung Bukit Tunggul mdpl, Gunung Manglayang mdpl, Gunung Mandalawangi mdpl, Gunung Kendan mdpl, Gunung Artapela mdpl, Gunung Patuha mdpl. Semua gunung yang mengelilingi Kota Bandung masih ada yang berstatus aktif dan ada pula yang statusnya sudah mati padam. Salah satunya yang kini menjadi objek kajian dalam penelitian ini adalah Gunung Tangkuban Parahu yang dalam sejarahnya telah mengalami periode erupsi yang cukup lama, bahkan ada beberapa literatur pula yang menyebutkan bahwa Gunung Tangkuban Parahu dan Gunung Burangrang berasal dari satu tubuh gunungapi purba yang bernama Gunung Sunda Kartadinata, 2005. Maka dari itu, perlu diadakannya penelitian mengenai adanya kompleks gunungapi yang ada di Kawasan Bandung agar kita yang ada di dalamnya dapat tahu dan mengerti mulai dari sejarah pembentukan hingga menjadi seperti saat ini. Discover the world's research25+ million members160+ million publication billion citationsJoin for free LAPORANKULIAH LAPANGAN VULKANOLOGI DAN GEOLOGI PANAS BUMIDisusun OlehALIYUDDIN JAMILNPM. 270110190012Kelas CPROGRAM STUDI TEKNIK GEOLOGIFAKULTAS TEKNIK GEOLOGIUNIVERSITAS PADJADJARANJATINANGOR2022 DAFTAR ISIKATA PENGANTAR iiDAFTAR ISI iiiDAFTAR GAMBAR ivDAFTAR TABEL vBAB I PENDAHULUAN Latar Belakang Rumusan Masalah Tujuan 2BAB II PEMBAHASAN Geologi Regional Potensi dan Ancaman Geologi Mitigasi Potensi Bahaya Geologi 10BAB III PENUTUP Simpulan Saran 15DAFTAR PUSTAKA 16LAMPIRAN 17 DAFTAR GAMBARGambar 1. Jalur tektonik Indonesia Abdurrachman, 2018Gambar 2. Lokasi Penelitian dalam Peta Geologi Lembar Bandung Silitonga, 1973Gambar 3. Deliniasi area Patahan Lembang dengan 6 segmen Daryono, 2019Gambar 4. Kawah Domas dengan manifestasi panasbumi berupa mata air panas yangmenyembur dengan tekanan tinggi Jamil, 2022Gambar 5. Deliniasi area kawasan Cagar Alam TWA Gunung Tangkuban ParahuModifikasi Google Maps, 2022Gambar 6. Kawah Ratu di TWA Gn. Tangkuban Parahu Jamil, 2022Gambar 7. Sesar lembang dilihat dari bagian utara, azimuth 180° Munawaroh, 2022Gambar 8. Rambu jalur evakuasi di kaki Gunung Tangkuban Parahu, Ciater, SubangGunawan, 2019Gambar 9. Peta Kawasan Rawan Bencana Gunung Tangkuban Parahu Hamidi, 1989Gambar 10. Kantor pos pengamatan Gunung Tangkuban Parahu Simbolon, 2019Gambar 11. Seismograf di pos pengamatan Gunung Tangkuban Parahu Jamil, 2022 DAFTAR TABELTabel 1. Sejarah letusan Gunung Tangkuban Parahu dari masa ke masa BAB Latar BelakangAktivitas vulkanisme yang terjadi di Indonesia sangatlah kompleks. Mulai darigempa bumi hingga gunung meletus hampir terjadi di berbagai penjuru di Indonesia yangmemiliki kompleks tektonik aktif. Jalur Cincin Api Pasifik Ring of Fire membentangdari pesisir barat Pulau Sumatera, kemudian berbelok ke pesisir selatan Pulau Jawa, Bali,Nusa Tenggara dan membelok ke Kepulauan Banda-Seram-Maluku. Tentunya jalur initerbentuk akibat adanya proses geologi serta aktivitas tektonik yang panjang denganadanya pertemuan lempeng yang bertumbukan hingga membentuk rangkaianpegunungan di 1. Jalur tektonik Indonesia Abdurrachman, 2018Proses pertemuan lempeng yang terjadi di Indonesia secara umum terjadi denganmekanisme subduksi, dimana lempeng samudera dan lempeng benua bertumbukankemudian lempeng samudera menunjam ke bawah lempeng benua. Sehingga, munculrangkaian gunungapi sebagai hasil tumbukan/gesekan yang muncul ke permukaandengan naiknya magma dalam bentuk suatu tubuh gunungapi. Salah satunya adalah di Bandung yang secara umum merupakan kawasanpegunungan 768 mdpl dan termasuk dalam kelompok pegunungan Sandy, 1977.Terdapat beberapa gunung yang mengelilingi Kota Bandung, mulai dari GunungTangkuban Parahu mdpl, Gunung Burangrang mdpl, Gunung BukitTunggul mdpl, Gunung Manglayang mdpl, Gunung Mandalawangi mdpl, Gunung Kendan mdpl, Gunung Artapela mdpl, GunungPatuha mdpl. Semua gunung yang mengelilingi Kota Bandung masih ada yangberstatus aktif dan ada pula yang statusnya sudah mati padam. Salah satunya yang kinimenjadi objek kajian dalam penelitian ini adalah Gunung Tangkuban Parahu yang dalamsejarahnya telah mengalami periode erupsi yang cukup lama, bahkan ada beberapaliteratur pula yang menyebutkan bahwa Gunung Tangkuban Parahu dan GunungBurangrang berasal dari satu tubuh gunungapi purba yang bernama Gunung SundaKartadinata, 2005.Maka dari itu, perlu diadakannya penelitian mengenai adanya kompleks gunungapiyang ada di Kawasan Bandung agar kita yang ada di dalamnya dapat tahu dan mengertimulai dari sejarah pembentukan hingga menjadi seperti saat Rumusan Masalah1. Bagaimana sejarah geologi di kawasan Bandung?2. Bagaimana potensi geologi dan ancaman geologi di kawasan Bandung?3. Bagaimana mitigasi yang disiapkan guna mengantisipasi potensi bahaya geologiGunung Tangkuban Parahu? Tujuan1. Untuk mengetahui sejarah geologi di kawasan Untuk mengetahui potensi geologi dan ancaman geologi di kawasan Untuk mengetahui mitigasi yang disiapkan guna mengantisipasi potensi bahayageologi Gunung Tangkuban Parahu. BAB Geologi RegionalBerdasarkan peta geologi lembar Bandung Silitonga, 1973 secara regional daerahpenelitian tersusun atas batuan tuf pasir Qyd yang berasal dari Gunung Dano danGunung Tangkuban Parahu; batuan Hasil Gunungapi Tua Tak Teruraikan Qvu berupabreksi gunungapi, lahar, dan lava yang berselang-seling; batuan koluvium Qc hasilruntuhan pegunungan hasil gunungapi tua berupa bongkah-bongkah batuan beku antaraandesit-basal breksi, batupasir tuf dan lempung tuf; tufa berbatuapung Qyt; HasilGunungapi Muda Tak Teruraikan Qyu berypa pasir tufaan, lapili, breksi, lava, danaglomerat dari Gunung Tangkuban Parahu dan Gunung Tampomas di bagian 2. Lokasi Penelitian dalam Peta Geologi Lembar Bandung Silitonga, 1973Struktur geologi yang dapat dijumpai dari citra satelit adalah berupa patahan yangmemanjang sejauh 29 km dari ujung barat di Padalarang hingga ujung timur di BatuLonceng. Daryono 2019 membagi zona patahan ini menjadi 6 segmen yaitu segmenCimeta; segmen Cipogor; segmen Cihideung; segmen Gunung Batu; segmenCikapundung; dan segmen Batu Lonceng Gambar 3. Deliniasi area Patahan Lembang dengan 6 segmen Daryono, 2019Adanya patahan serta komplek gunungapi yang ada di kawasan Bandung secaraumum terjadi karena adanya proses tektonik lempeng yang terjadi jutaan tahun laludimana lempeng samudera di selatan Pulau Jawa menunjam ke bawah lempeng benuayang memiliki densitas lebih besar daripada lempeng samudera. Sehingga, terbentuklahadanya suatu rangkaian gunungapi di Pulau Jawa mulai dari Gunung Salak, GedePangrango, Burangrang, Tangkuban Parahu, Manglayang, Tampomas, Guntur, Cikuray,Papandayan, Ciremai, Slamet, Sindoro, Sumbing, Merapi, Merbabu, Lawu, Arjuna,Semeru, hingga Gunung Ijen di ujung timur Pulau Jawa. Adanya suatu cincingunungapi akibat proses subduksi yang terjadi membuat kondisi geologi di Pulau Jawa,khususnya di kawasan Bandung pun tidak luput dari sejarah tektonik yang dari keberadaan Gunung Sunda yang meletus dan meruntuhkan sebagiantubuhnya kemudian membentuk kaldera dengan Gunung Burangrang dan GunungTangkuban Parahu di dalamnya. Potensi dan Ancaman Potensi Panas BumiDi daerah penelitian terdapat potensi panas bumi dari adanya GunungTangkuban Parahu sebesar 190 MW Ditjen EBTKE, 2011 yang manifestasinyatersebar pada 3 area mata air panas MAP, diantaranya Nasution, 20131. North of Tangkuban Perahu terdapat MAP Ciater 1 dan MAP Ciater 2 yang beradadi Desa Ciater, Kabupaten Subang, terletak di sisi timur laut daerah ini telah dimanfaatkan oleh pengembang swasta menjadi pemandian Center of Tangkuban Perahu terdapat MAP Domas yang berada di Kawah DomasGunung Tangkuban Parahu, terletak di bagian tengah daerah penelitian. MAP inibersama dengan Gunung Tangkuban Parahu itu sendiri dikelola oleh instansipemerintah dan pengelola swasta sebagai taman wisata South of Tangkuban Perahu terdapat MAP Kancah yang berada di Desa Nagrak,Kabupaten Subang, terletak di sisi barat daerah penelitian; dan MAP Maribayayang berada di Desa Maribaya, Kecamatan Lembang, Kabupaten Bandung Barat,terletak di sisi tenggara daerah penelitian. Keduanya telah dimanfaatkan sebagaitempat pemandian air 4. Kawah Domas dengan manifestasi panasbumi berupa mata air panas yangmenyembur dengan tekanan tinggi Jamil, 2022 Potensi Keanekaragaman Flora, Fauna, dan Air TanahSelain potensi panasbumi, daerah penelitian pun memiliki potensi tanah yangsubur karena berada pada kawasan vulkanik, serta memiliki hutan lindung berupaCagar Alam dan Taman Wisata Alam Gunung Tangkuban Perahu yang telahditetapkan berdasarkan Surat Keputusan Menteri Pertanian tanggal 3 September 1974 dengan luas keseluruhan Ha yang terdiri atas cagar alam CA seluas Ha. Topografi kawasanini bergelombang dengan lereng yang terjal 30% – 50%. Berdasarkan klasifikasidari Schmidt dan Ferguson, iklim pada kawasan ini termasuk tipe iklim B dengancurah hujan rata-rata – mm/tahun. Di dalamnya, banyak terdapatpotensi flora seperti Puspa Schima wallichii, Pasang Quercus sp., Ki hiurCastanopsis javanica, Saninten C. argentea, Jamuju Podocarpus imbricatus,Rengas Gluta renghas, Mara Macaranga tanarius, dan Ki Lemo Litseacubeba. Juga ditemui jenis-jenis Harendong Melastoma polyanthum, Kipanggang Schefflera grandiflora, Walan Ficus deltoidea, Pandan hutanPandanus sp. dan Rotan Bubuay Daemonorops melanochaetesGambar 5. Deliniasi area kawasan Cagar Alam TWA Gunung Tangkuban ParahuModifikasi Google Maps, 2022Sedangkan, potensi fauna yang ada di kawasan cagar alam ini adalah sepertiLutung Presbytis cristata, Surili Presbytis aygula, Owa jawa Hylobates moloch, Jalarang Ratufa bicolor, Macan Tutul Panthera pardus, TrenggilingManiis javanica, Babi Hutan Sus vitatus, Tupai, Sciurus sp, Jenis Burung Geopelia striata, Tekukur Streptopalta chinensis, Kadanca Duculaafnea, Alap-alap Falcon mollocensis, Sesap Madu Antruptus surgulensis,Elang Hitam Ictinaetus malayensis, Elang Jawa Spizateus bartelsi, KipasanEkor merah Riphidura Phoenicura, Puyuh Gonggong Arborophila javanica,Munguk Loreng Sitta azuera, Kacamata Biasa Zosterops palpebrosus, danCucak Gunung Picnonotus bimaculatus.Gambar 6. Kawah Ratu di TWA Gn. Tangkuban Parahu Jamil, 2022Dengan adanya kawasan cagar alam, tentunya area ini dapat memiliki potensihidrologi dari TWA Gunung Tangkuban Perahu yang menghasilkan debit air 2,4m3/detik atau m3/hari, dengan kualitas air yang sangat baik jernih, tidakberbau dengan rasa netral. Sumber air ini dialirkan melalui SungaiCipanguseupan, Cihaseum, Cikoneng, Cimuja, Ciasem, Cihaji, Cijengkol danSungai Cijalu. Daerah Gunung Tangkuban Perahu termasuk dalam wilayah DASCitarum, Cilamaya, Ciasem dan DAS Cipunagara. BBKSDA Jabar, 2022 Ancaman Bencana GeologiSelain potensi terdapat pula ancaman geologi yang ada di kawasan penelitianberupa letusan gunungapi, aliran lahar panas/dingin, guguran awan panas, gempabumi, juga gerakan tanah/tanah longsor. Mengenai aktivitas vulkanisme,sepanjang sejarahnya aktivitas yang terjadi di gunung Tangkuban Perahu telahmembentuk 13 kawah. Tiga kawah diantaranya populer dijadikan destinasiwisata, yakni Kawah Ratu, Kawah Upas, dan Kawah Domas. Sementaraperincian 13 kawah lengkapnya sebagai berikut Kawah Upas terdiri dari KawahUpas termuda, Kawah Upas muda, dan Kawah Upas tua. Kawah Ratu jugaterdiri dari Kawah Ratu 1920, Kawah Ratu muda, dan Kawah Ratu tua.Kemudian ada kawah baru, Kawah Pangguyangan Badak, Kawah Badak, KawahEcoma, Kawah Jurig, Kawah Siluman, dan Kawah Domas. Gunung TangkubanPerahu sempat meletus beberapa kali. Orang yang sempat mencatat letusanpertamanya adalah botanis sekaligus geologis bernama Franz Wilhelm catatan yang dibuat Junghuhn tahun 1853, catatan pertama tentangletusan Gunung Tangkuban Perahu adalah tahun 1829. Berikut adalah sejarahletusan Gunung Tangkuban Parahu yang tercatat hingga saat iniTabel 1. Sejarah letusan Gunung Tangkuban Parahu dari masa ke masaErupsi abu dan batu dari Kawah Ratu dan erupsi dan peningkatan fumarol baru di sebelah utara Kawah uap dari Kawah asap membumbung setinggi 2 km di atas dindingkawah, erupsi berasal dari Kawah Ratu. Erupsi freatik di Kawah Ratu membentuk lubang fumarol baru disebut Badak terjadi, 150 m kearah selatan barat daya dari Kawah Ratu GunungTangkuban abu didahului oleh erupsi hidrotermal freatik.Erupsi freatik di Kawah Ratu, terbentuk lubang kawah freatik didahului oleh erupsi lemah abu membumbung setinggi 159 m di atas kegiatan kuat dengan gempa seismik dangkaldengan erupsi freatik gunung meletus, terdapat pula potensi ancaman dari adanya Sesar Lembangyang membentang sepanjang 29 km di utara Kota Bandung. Menurut Daryono 2019sesar ini merupakan sesar aktif yang bergerak 1,95 - 3,45 per tahun dengan potensigempa besar 6,5 - 7,0 magnitude. Catatan gempa terakhir dari Patahan Lembang adalahpada abad ke 15 sekitar tahun 1400 dengan periode keberulangan gempa besar selama 170 - 670 tahun sekali. Dengan adanya Patahan Lembang, membuat adanya suatuancaman bagi masyarakat sekitar ketika energi yang tersimpan dilepaskan oleh bidangpatahan dan menyebabkan gempa 7. Sesar lembang dilihat dari bagian utara, azimuth 180° Munawaroh, 2022 Mitigasi Potensi Bahaya GeologiGambar 8. Rambu jalur evakuasi di kaki Gunung Tangkuban Parahu, Ciater, SubangGunawan, 2019Dengan adanya potensi bahaya letusan gunungapi, aliran lahar, lava, guguran awanpanas, longsor, hingga gempa bumi yang mungkin dapat terjadi di lokasi penelitian. Saat ini, Pusat Vulkanologi dan Mitigasi Bencana Geologi telah mengeluarkan peta KawasanRawan Bencana KRB pada tahun 1989. Dari peta tersebut kita dapat mengetahui arahaliran lahar/lava jika terjadi erupsi sehingga upaya mitigasi dapat direncanakan sertadimaksimalkan pelaksanaannya pada saat erupsi 9. Peta Kawasan Rawan Bencana Gunung Tangkuban Parahu Hamidi, 1989Masyarakat yang tinggal di sekitar kawasan Gunung Tangkuban Parahu tentunyaperlu pula diberikan edukasi mengenai upaya-upaya mitigasi yang dapat dilakukan darimasing-masing orang, sehingga saat terjadi erupsi masyarakat yang tinggal di sekitarkaki Gunung Tangkuban Parahu telah mengerti dan tahu apa yang harus dilakukan agartidak menimbulkan korban jiwa. Selain itu, papan-papan informasi mengenai letusan gunungapi, jalur evakuasi, dan titik kumpul dapat dimuat agar pada saat darurat semuaorang bisa mengikuti papan informasi yang ada. Tentunya hal ini perlu pula dibantudengan tenaga-tenaga teknis dari BNPB Provinsi/Kabupaten/Kota agar dalam upayamitigasi yang dilakukan sesuai dengan arahan pihak Stasiun Pos Pengamatan Gunung Tangkuban ParahuAktivitas vulkanik Gunung Tangkuban Parahu sampai saat ini masihmenunjukkan adanya kegiatan vulkanisme. Asap-asap berintensitas sedangmembumbung dari beberapa kawah serta bau belerang yang pekat. Badan Geologi telahmenunjuk Pusat Vulkanologi dan Mitigasi Bencana Geologi sebagai bentuk upayamitigasi dalam monitoring aktivitas vulkanik di Gunung Tangkuban Parahu dimana posini merekam gelombang/getaran yang dikeluarkan dari sekitar kawah menggunakansensor EDM Electronic Distance Measurement.Gambar 10. Kantor pos pengamatan Gunung Tangkuban Parahu Simbolon, 2019Metode ini dapat juga digunakan dalam pengamatan deformasi kerja EDM Electronic Distance Measurement adalah dengan memancarkansinar reflektor jarak yang akan memantulkan kembali sinyal tersebut ke EDM. Carapenggunaan EDM adalah dengan meletakan EDM pada suatu titik dan reflektordiletakkan pada titik yang lain. Sinar EDM ditembakkan ke reflektor di suatu titik dandilanjutkan ke titik yang lain untuk mendapatkan serangkaian pengukuran dan tekanan udara dapat mempengaruhi perhitungan metode ini, sehinggaperlu dilakukan pengukuran juga. Untuk mengukur jarak horizontal dari suatu titik ketitik yang lain, ketinggian EDM dan reflektor juga harus diukur secara Gunung Tangkuban Parahu dicatat status kegempaannya selama 24 jammenggunakan instrumen berupa seismogram digital dan seismograf analog. Selainmenggunakan instrumen, pemantauan dilakukan pula secara visual dengan melihat tinggi kolom asap, warna asap, juga warna air dengan mata telanjang dan ataumenggunakan bantuan 11. Seismograf di pos pengamatan Gunung Tangkuban Parahu Jamil, 2022Secara umum, Gunung Tangkuban Parahu termasuk dalam jenis gunung tipe Adengan tipe bentuk gunung stratovolcano. Gunung dengan tipe stratovolcano umumnyamemiliki dinding kaldera yang nampak berlapis sebagai hasil letusan gunungapi secaraperiodik. BAB Simpulan1. Berdasarkan peta geologi lembar Bandung Silitonga, 1973 secara regional daerahpenelitian tersusun atas batuan tuf pasir Qyd yang berasal dari Gunung Dano danGunung Tangkuban Parahu; batuan Hasil Gunungapi Tua Tak Teruraikan Qvuberupa breksi gunungapi, lahar, dan lava yang berselang-seling.. Struktur geologiyang dapat dijumpai dari citra satelit adalah berupa patahan yang memanjang sejauh29 km dari ujung barat di Padalarang hingga ujung timur di Batu Lonceng. Adanyapatahan serta komplek gunungapi yang ada di kawasan Bandung secara umumterjadi karena adanya proses tektonik lempeng yang terjadi jutaan tahun lalu dimanalempeng samudera di selatan Pulau Jawa menunjam ke bawah lempeng benua yangmemiliki densitas lebih besar daripada lempeng Di daerah penelitian terdapat potensi panasbumi dari adanya Gunung TangkubanParahu sebesar 190 MW Ditjen EBTKE, 2011 yang manifestasinya tersebar pada 3area mata air panas MAP, diantaranya 1 North of Tangkuban Perahu terdapatMAP Ciater 1 dan MAP Ciater 2 yang berada di Desa Ciater, Kabupaten Subang 2Center of Tangkuban Perahu terdapat MAP Domas yang berada di Kawah DomasGunung Tangkuban Parahu; dan 3 South of Tangkuban Perahu terdapat MAPKancah yang berada di Desa Nagrak, Kabupaten Subang, Selain potensi panasbumi,daerah penelitian pun memiliki potensi tanah yang subur karena berada padakawasan vulkanik, serta memiliki hutan lindung berupa Cagar Alam dan TamanWisata Alam Gunung Tangkuban Perahu yang telah ditetapkan berdasarkan SuratKeputusan Menteri Pertanian No. 528/Kpts/Um/9/74 tanggal 3 September 1974dengan luas keseluruhan kawasan Ha yang terdiri atas cagar alam CA Ha. Di dalamnya, banyak terdapat potensi flora seperti Puspa Schimawallichii, Pasang Quercus sp., Ki hiur Castanopsis javanica. Sedangkan, potensifauna yang ada di kawasan cagar alam ini adalah seperti Lutung Presbytis cristata,Surili Presbytis aygula, Owa jawa Hylobates moloch, Jalarang Ratufa bicolor,Macan Tutul Panthera pardus, Dengan adanya kawasan cagar alam, tentunya areaini dapat memiliki potensi hidrologi dari TWA Gunung Tangkuban Perahu yangmenghasilkan debit air 2,4 m3/detik atau m3/hari, dengan kualitas air yang sangat baik jernih, tidak berbau dengan rasa netral. Secara umum, GunungTangkuban Parahu termasuk dalam jenis gunung tipe A dengan tipe bentuk gunungstratovolcano. Gunung dengan tipe stratovolcano umumnya memiliki dindingkaldera yang nampak berlapis sebagai hasil letusan gunungapi secara potensi terdapat pula ancaman geologi yang ada di kawasan penelitian berupaletusan gunungapi, aliran lahar panas/dingin, guguran awan panas, gempa bumi,juga gerakan tanah/tanah longsor. Selain gunung meletus, terdapat pula potensiancaman dari adanya Sesar Dengan adanya potensi bahaya letusan gunungapi, aliran lahar, lava, guguran awanpanas, longsor, hingga gempa bumi yang mungkin dapat terjadi di lokasi ini, Pusat Vulkanologi dan Mitigasi Bencana Geologi telah mengeluarkan petaKawasan Rawan Bencana KRB pada tahun 1989. Dari peta tersebut kita dapatmengetahui arah aliran lahar/lava jika terjadi erupsi sehingga upaya mitigasi dapatdirencanakan serta dimaksimalkan pelaksanaannya pada saat erupsi SaranPotensi dan ancaman geologi di Kawasan Bandung cukup tinggi, namun perludilakukan monitoring serta upaya-upaya mitigasi bencana agar ancaman yang ada bisamerusak potensi di Kawasan Bandung, terutama Bandung Utara dimana telah banyakpemukiman penduduk serta pengembangan wisata yang bisa merugikan banyak pihak. DAFTAR PUSTAKAAbdurracman, M., Widiyantoro, S., Priadi, B., Ismail, T. 2018. Geochemistry and Structureof Krakatoa Volcano in the Sunda Strait, Indonesia. Geosciences Besar Konservasi Sumber Daya Alam Jawa Barat. 2022. Kawasan Cagar AlamGunung Tangkuban Parahu. Kementerian Lingkungan Hidup dan Kehutanan M., Natawidjaja, D., Sapiie, B., Cummins, P. 2019. Earthquake Geology of theLembang Fault, West Java, Indonesia. Tectonophysics. Jenderal Energi Baru Terbarukan dan Konservasi Energi. 2011. Potensi PrioritasPanas Bumi Jawa Barat. Kementerian Energi dan Sumber Daya Mineral RepublikIndonesiaNasution, A. D., Euis, M., Kobayashi, R. H., & Siregar, K., 2004, Geology , Age Dating andGeochemistry Area , of the Tangkuban Parahu Geothermal Area, West Java , Indonesia,J. Geotherm, 2657, 285– I. M. 1977 Penggunaan Tanah di Indonesia . Publikasi 75. P. H. 1973. Peta Geologi Lembar Bandung. Pusat Penelitian dan Sumber DayaGeologi. Badan Alam CA Gunung Tangkuban Perahu – WJCTF LAMPIRANDokumentasi Lapangan ResearchGate has not been able to resolve any citations for this Lembang Fault is a major fault in western Java that skirts the northern edge of Bandung, one of Indonesia's largest cities, just south of the active Tangkuban Perahu volcano. Although it has no recorded or historical large earthquakes, the Lembang Fault shows obvious geomorphic evidence of recent activity and has long been thought to be active. In this study, we use geomorphic analysis to unequivocally establish that the fault has a dominantly sinistral sense of movement with a slip rate of mm/yr. This proves that the fault is accommodating trench parallel slip resulted from a slight obliquity in plate convergence at the JavaTrench. With a length of 29 km, this suggests that the Lembang Fault could produce a Mw earthquake with a recurrence time of 170–670 years. We also conducted paleoseismological trenching of the Lembang Fault and found evidence for at least 3 earthquakes in the 15th century, 2300–60 BCE and 19,620–19,140 BP. The 2300–60 BCE earthquake had a measurable vertical displacement of 40 cm, which is consistence with a Mw earthquake. This is the first mapping of a source of crustal earthquakes in Java, Indonesia, the world's most densely populated island in one of its most tectonically active areas. The Lembang Fault and other faults in Java are likely to pose substantial risk to not only Bandung but many of Java's major urban dalamnya, banyak terdapat potensi flora seperti Puspa Schima wallichii, Pasang Quercus sp., Ki hiur Castanopsis javanica. Sedangkan, potensi fauna yang ada di kawasan cagar alam ini adalah seperti LutungHaHa. Di dalamnya, banyak terdapat potensi flora seperti Puspa Schima wallichii, Pasang Quercus sp., Ki hiur Castanopsis javanica. Sedangkan, potensi fauna yang ada di kawasan cagar alam ini adalah seperti Lutung Presbytis cristata,Dengan adanya kawasan cagar alam, tentunya area ini dapat memiliki potensi hidrologi dari TWA Gunung Tangkuban Perahu yang menghasilkan debit air 2,4 m 3 /detik atau m 3 /hari, dengan kualitas air yang DAFTAR PUSTAKAMacan TutulMacan Tutul Panthera pardus, Dengan adanya kawasan cagar alam, tentunya area ini dapat memiliki potensi hidrologi dari TWA Gunung Tangkuban Perahu yang menghasilkan debit air 2,4 m 3 /detik atau m 3 /hari, dengan kualitas air yang DAFTAR PUSTAKAGeochemistry and Structure of Krakatoa Volcano in the Sunda StraitM AbdurracmanS WidiyantoroB PriadiT IsmailAbdurracman, M., Widiyantoro, S., Priadi, B., Ismail, T. 2018. Geochemistry and Structure of Krakatoa Volcano in the Sunda Strait, Indonesia. Geosciences Dating and Geochemistry Area , of the Tangkuban Parahu Geothermal AreaA D EuisM KobayashiR H SiregarDirektorat Jenderal Energi Baru Terbarukan dan Konservasi Energi. 2011. Potensi Prioritas Panas Bumi Jawa Barat. Kementerian Energi dan Sumber Daya Mineral Republik Indonesia Nasution, A. D., Euis, M., Kobayashi, R. H., & Siregar, K., 2004, Geology, Age Dating and Geochemistry Area, of the Tangkuban Parahu Geothermal Area, West Java, Indonesia, J. Geotherm, 2657, 285-303.
Dikawasan Sentul, ternyata ada pemandian air panas yang menyewakan kolam privat dengan harga murah nan merakyat, namanya Pemandian Air Panas Kawah Merah!Sak
Bogor - Mandi di kolam air panas alami ampuh melepas lelah setelah seminggu beraktivitas. Eits, tak perlu jauh-jauh dari Jakarta, datang saja ke Kabupaten Bogor. Ada 3 pemandian air panas alam yang bisa dikunjungi akhir pekan adalah destinasi akhir pekan yang pas untuk Anda dan keluarga. Di Kota Hujan ini, Anda bisa berwisata alam sampai wisata kuliner. Untuk melepas lelah akibat rutinitas, datangilah 3 pemandian air panas yang tersebar di Bogor, seperti yang dihimpun detikTravel, Jumat 12/9/20121. Tirta Sanita Kolam yang berlokasi di Desa Ciseeng, Parung, ini berasal dari sumber air panas belerang Gunung Kapur. Letaknya sekitar 26 km atau 45 menit perjalanan dari pusat Kota Bogor. Selain kolam pemandian air panas, Tirta Sanita juga punya beragam fasilitas seperti outbound, tempat makan, dan Sanita menjadi salah satu tujuan rileksasi seluruh keluarga. Tak perlu merogoh kocek dalam-dalam, cukup Rp untuk dewasa dan Rp untuk anak-anak, Anda sudah bisa berendam di kolam air panas akhir pekan akan makin seru dengan ikut outbound, Rp per orang. Opsi lain, Anda bisa mendaki Gunung Kapur di dekat pemandian untuk melihat panorama indah. Sawah dan lanskap hijau terbentang di depan mata. Udara di sini pun masih segar!Setelah puas berendam air panas, segarkan diri dengan minum air kelapa muda yang dijual di dekat pemandian. Cukup dengan Rp Anda sudah bisa mereguk minuman segar ini. Slurp!2. Gunung PancarTak jauh dari Sirkuit Sentul, terdapat pemandian air panas Gunung Pancar. Terletak di Babakan Mandang, kolam alami ini bisa dicapai dengan 45 menit perjalanan dari gerbang tol di kolam ini berasal dari Gunung Pancar. Selain kolam air panas, ada juga kolam air hangat dan air dingin. Air panas yang mengalir deras di salah satu sisi kolam menjadi tempat terapi. Terbayang kan, nyamannya diguyur air panas di punggung yang letih?Untuk menikmati kolam air panas di Gunung Pancar, cukup membayar Rp saja per orang. Asyiknya, pemandian ini buka 24 jam sehingga Anda bisa datang kapan saja!3. Wisata Air Panas CiparayIni dia kolam air panas di Bogor yang cukup "tersembunyi". Letaknya di Desa Ciparay, Gunung Salak Endah, Kecamatan Pamijahan. Lokasinya sekitar 5 km dari gerbang utama Wisata Gunung Bunder. Untuk mencapai pemandian air panas, Anda harus menuruni 400 anak tangga yang cukup curam!Tapi, perjuangan itu sepadan saat Anda tiba di lokasi pemandian air panas. Kaki yang pegal akan langsung "dipijat" oleh air panas yang nyaman. Panoramanya juga indah, dengan pepohonan hijau yang mendominasi pandangan. Tepat di samping kolam, terdapat Sungai Cikuluwung yang berair bersih dan berendam, perut pun keroncongan. Memang tak ada restoran di tempat ini, tapi Anda bisa memesan mie rebus dan secangkir teh manis di warung-warung di sekitar pemandian. Perut kenyang, badan pun kembali segar! sst/sst

Itulahsebabnya banyak mata air panas di Gunung Pancar. Beberapa pemandian air panas alam yang bisa didatangi wisatawan di antaranya Pemandian Air Panas Taman Wisata Alam Gunung Pancar, Gili Tirta Hot Spring & Spa, Tirta Asarta, Villa The Ark, Villa Haji Aswad, Pemandian Air Panas Kawah Merah Kang Ojim, dan lainnya.

Arti kata Indonesia dalam bahasa sarana swara; uni; swara; ujaraba-abapréntah nganggo swaraabadwektu satus taun; jamanabanganwong islam nanging ora solatabdibatur; réwangabonlelawuhan saka daging disuwir-suwir banjur digorengabrikngabul-abul; nggawe bosah-basehabuawuacarlelawuhan saka timun dicencem cokakacungnyongataké drijiadakaton; maujud; duwé; kadununganadatadatadiksadulur enom; luwih enom utawa luwih cilikadik iparadik ipéadik sepupuanaké paklik utawa bulikadilora pilih kasihadunarungaké; rebutan sapa sing luwih ungguladu-adubola-bali waduladuansing adaté diaduagaksemu; sathithik-sathithikagamaagamaagaramrih; murihagar-agargudiragul-agulandel-andel; pangandel-andel; gegedhugahadahadahlipinter bangetahli wariswong sing wenang nampani tinggalané wong sing ngajal; anak sing wenang nggentèni pangkaté bapakéairbanyuair liurilerair matawaspaair matangwédangair panasjarangair seniuyuhajakajakajalpatiajarsinau; wulangnajar pelajariudiakalnalar; pikiranakal-akalgolék rèkoakal-akalanapu-apusanakanajengakaroyotakhirpungkasan; sing kéri dhéwéakhir kejadianwusanaakhirnyapungkasané; dadiné mungakildiwasaakrabraket; sanak sadulur kang cedakakublaka; waléhalamdonya; jagatalam bakaalam kelanggengan; akhiratalamatpapan tujuané layang; tanda bakal ananing lelakonalapnjupuk; ngepékalas dudukanbantalanalas tiangumpakaliran air, darah, dsb.ilialmarhumjenatéalonakasalun-alun lapangan di tengah kotaalun-alunamanamanambilerahanakanakandaandikaandalan jagoanagul-agulanehanehaneh ajaibélokanganangen-angenanggapanggepanggeranggeranggurangguranginanginangkasageganaangkatgotongangkerwingitangkuhjumawaangsabanyakangsurnyicil tumrap utanganingundhuh pari; piranti kanggo ngundhuh pariani-aningundhuh pari; piranti kanggo ngundhuh parianiayadaksiya; laku sawenang-wenanganjingasuanjing hutanajaganjlokmencolot mudhun; mudhun banget tumrap reregananomnom; durung akèh umuréantapabot; gedhé tumrap swaraantarngeteraké; matèniantaralet; wetara; kira-kiraantekréwang tumrap tukang; batur; kongkonanantengora akèh polahé; meneng; alimantigething banget; sengit bangetantihgawé lawéantingrenggan kupinganting-antingrenggan kupinganuprakara kang durung cethaanussilitanyamngenamanyanglara bola-bali nguyuh sethithik-thithikanyang-anyanganlara bola-bali nguyuh sethithik-thithikanyiramisapaapa tembung pitakonapa adanyawantahan; barèsapabilayènapekapekapelngumpulaké prajurit sarana tetenger tamburapemapemapesnandhang kacilakan; njalari cilakaapigeni; latuapikbecikapitngampingi; nandhingi tikel loroaplusgilir; gantiaplusangiliran; genti gentènapuhwis entèk banyunéarahener; araharakciuarak-arakaniring-iringan; barisarangarengarang bahan bakararengarcapatungaresukuran; arèsaresanwong ukumanariembing-embingari-ariembing-embingarlojijam tanganarsipsimpenan layang-layangarsitekahli yasa omah utawa kretegartadhuwitartikatrangan tegesé tembung; cetha; terangartinyategesé; genahéarwaharwahasahngasahasalsangkanasal asalanawur, ngawurasalkanmenawa; uger; watonasamasemasam buahasemasam-asamarané jangan sing nganggo bumbu asemasapbeluk; kebul; kukusasarasar; wayah solat soréasbakwadhah awu rokokasihtresna marangasinasin rasa0asinanarané woh-wohan lan janganan sing wis diasinaslitulèn; murniasmajeneng; aranasmaraasmaraasolèrèn supaya ilang keselasoring ngisor; kalahasriéndahatappayonatap rumahgendhèngatasnduwuratauutawaatosdigdaya; atosaturnata; mranataawakgembungé manugngsaawalwiwit; sing dhisikawalanwiwitanawasbisa ndeleng; ora lamurawetora cepet entèk utawa rusakawurora nganggo pètungan; ora dipikir dhisikawutngabul-abul; ngadhul-adhulayahbapakayaknyaringayakanpiranti kanggo nyaring; asilé saringanayampitikayam alaspitik alasanayam-ayamanmanuk sebangsa mliwisayanarané laraayemtentremayuayu; becik rupanébabjejeré karangan; prakara sing dirembugbabakmlécét kulité; tatubabak belurbabak-bundhasbabak bundhasbabak belurbabatwadhukpangan tumrap kéwan beléhanbabicéléng omahanbabitnyabetaké pedhang menyang ngiringanbabutklasa saka wulu wudhus gémbélbacamacabacaanwawacanbacoknatoni nganggo aritbacok-bacokmaprasi; nugeli wit-witan nganggo aritbacok-bacokanpodho bacokanbadakwarakbadanawakbadan astralsukma; rohbadan kasarawakbadutbadhut; banyolanbagaimanakepriyébagaimana jawa timuryok opo, yaopobagasipanggon kanggo ndéléh barangbagingedum-dumbagianjatahbagusbecik rupané; apik bangetbahagiabungahbahanbakalbahasatembungbahayambebayanibahupundhakbaikapik; éndah; nyenengakébaiklahsendika; tembung nerangaké yèn saguhbajawajabajakbégalbajuklambibajulbayabakaalam kelanggengan; akhiratbakalcalon; gadhangan dadi; apa-apa arep dianggo dandananbakalanpacangan; calon bojobakarobongbakaranapa-apa sing dibakar; arané mainan kertubakdasawisé; rampung; bubarbakiaktheklèkbakmibakmi; mi sing ana duduhébaktipakurmatan; pawéwéh marang panggedhébakuldodolbalaiomah; pendhapabalai rumah/bangunanbalebalai-balaiambèn cilik kanggo lelungguhanbalapmlayu rikatbalapanrikat-rikatan mlayubalaswalesbalasan setimpalwelèhbalimulihbalikwalikbalokkayu mesagi; télo kaspa sing digorengbambupringbanciwandubandarpancerbandelwangkot; kuwatbandulbandhulbandulanbandhulanbangarambu ora énakbangaukuntul gedhébanggaseneng atinebangkaibathang, bangke, angkebangkangmbangkang; ora manut préntahbangkit secara tiba-tibajenggèlèkbangkit seketikagemrégahbangkubangku, dhingklikbangsajinising manungsabanguntangibangunanbangunanbangunkangugahbanjirbanjirbanjir bandanggampang tangibantahmadonibantalganjel sirah kanggo turubantengandakabantingbantingbanturewang; tulungbanyakakéhbanyak hasilasilé akèhbanyak sekaliakèh bangetbanyuwarihbapakbapak; ramabarawowobarangapa-apa sing maujudbaratkulonbarengsarengbarislarikbarisanlarikanbaruanyar; énggalbaru sajalagi waébasahtelesbasah semuakembloh kabèh; teles kabèhbasahanpasatan sing dienggo nalika adus; jarit sing dienggo padinanbasimambubasuh tangan/kakiwisuhbatabatabatalwurung; baulbataswatesbatikbathikbatinsing anan jroning atibatuwatubatu kapurgampingbatuanlara nguyuhbatukwatukbatuk terusbola-bali watukbatukanwatukanbauambubau busukbadhegbau busuk bangkaibacinbau busuk dari airbangerbau mulutababbau tidak sedapapekbautbautbawagawabawaangawanbawahngisorbawangbawangbawang merahbrambangbayasabarakanbayambayembayangayangbayang-bayangayang-ayangbayarmbayarbayibayibebatmbulet; mblebetbebernjèrèng; nggelarbecusbisabedaliya; bèda; ora padhabedahjebol tumrap bendungan; suwèk tumrap jarit; dikalahaké dening musuhbedakwedakbedelduwèkbedilbedhil; gegaman nganggo mimisbedoknyolong sarana nyekel nalikané saba tumrap pitikbedolmbedol; nyopot saka lemah; narik munggahbedol desapindhahé wong sadéso menyang papan liyanbedukbedhug; arané tetabuhan wujudé bunderbegalrampog sing ngadhang ing dalanbeginingénébegitungono; koyo ikubekakaspiranti-piranti; gegamanbekalsangubekastilas; tipakbekicotbekécotbekuktekukbekurmuni tumrap dara utawa derukbelawong sing labuh mati; nunut tetakbela sungkawamèlu susahbelacumori entahbelahsigarbelajaansing ditukubelajarsinau; wulangnbelakangburibelalaitlalébelalangwalandibelandawalandabelandangmlayu banter; mbandhangbelandongtukang negor kayu ing alasbelanglorèngbelangkonblangkonbelanjablanja; tetukubelantiktukang ngedolaké raja kayabelaswelasbelas-belasanlas-lasanbelasaknrabasbelasanwelasan; itungan antarané 10-20belatiglathibelekbèlèkenbelekenlara bèlèkbelendukmlendungbelenggukecrèkbelerangwelirangbelesakmlesek; mendelep; nyungsepbeletkudu; selak arepbelitukubelibismliwisbeligowoh bangsa waluhbelihmbelèh; mragatbelikatbalung enthong-enthongbelingbeling; pecahan kacabelitnggubed; mbeslahbeloborpating jlèbrètbelokménggok; mingerbelokaningeranbeloronglorèk-lorèk karo putihbeludaklubèrbelulangwalulangbelumdurungbenarbenerbencigethingbenderaumbul-umbulbendunganwadhukbengkakabuhbenihwinihbeningweningbentang tikargelarbentukwangunberada bertempatdumunungcabailombokcabai rawitlombok jempritcabutnggérétcacahwilangancacahnyaakéhé; gunggungécacatcacad; pepoyokcacatanpepoyokcadangsediyancadangansediyancadaswadascadelcédhalcaircuwércakapocehcakap bercakapcaturan, nggedabrus, wawansabdacakarsikil sakukunécakar-cakargruwak-gruwakcakarantatu tilas dicakarcambuksabet; cemethicampaklara gabag; gabagencampurcarub dadi siji; aworcampuranasilé udegkancandiwatu rerengganing pekuburancanggungkidhungcangkircangkircangkoknyangkokcantikayucantolcantholcapaikelakon; keconggahcaploknyaut banjur diemplokcaracaracarigolékcarikjuru tulis kelurahancatcètcatatnulis; ngéling-élingcateknyakot tumrape asucaturgunem; kandhacawanpiringané cangkir; lépékcawangpang cilikcawissedhia; tumatacebocéwokcebokcawikcebolcendhèk bangetceburnyemplungcecapcucupcegahpengingcegatngendhekcekakartiba mlumahcekakarantiba mlumahcekalgocèk; gujengcekcokpasulayan; congkrah; tukar paducekiktekekcekukrukndekemcelakanandang sangsara; kojurcelanapantalon; clanacelatukgunemancelemongclebungancelemonganclebungancelengbabiceluruttikus beritcemerlangpadhang bangetcemetipecutcendoldawetcengas-cengisora tegescengenggembéngcepatcepet; agé-agé; rikat; énggal-énggalcepat bosanjeléhan; cepet walèhcepat kayagelis sugihcepat-cepaténggal-énggalcepat-cepatandhisik-dhisikan; rikat-rikatancerahenom serta sumringah tumrap wernacerakinadonan jamucerdaslantip; pintercerekcèrètcerewetakéh omongéceriabingarceritacaritacerita sejarahbabadcerita terjemahjarwacermattlatén;; setiticerminkaca; pangiloncerobohkurang prayitnocerobongcrobongcetakrimbagcicakcecakcicilnyaur utang saka sathithik; nggarap saka sathithikcicipngicipicicitbuyutcikalbakalcincangnyacah; nacahcincinali-alicintatresnacirititikan; tetenger; cacadciumngambucobajajalcobaanolèh-olèhané nyobacoblosmbolongcocokrujuk; gathuk panemuné; ora géséh tumrap étungancodetbithet ing tlapukané mata sing dhuwurcolekdulitcoloknyulekcomberpacerèncomberanpacerèncomotnjupuk; njumputcondongtumelungcongkakkumaki; katon umuk; lumaku gemblèlèngancongkeldhongkèlcontohtuladhacopetngutilcoplokuwalcoplokangampang uwalcopotuwalcorngecur luluhan; nyiram tandurancor-coranasiling ngecorcoreknyorèt; nggaris; nggaritcorek-corekpating corèkcorekangaritancorengreged kebak corèngancoreng-morengpating clorèngcorenganreged kebak corèngancubitjiwitcuciumbahcuci mukaraupcuciansing diumbahcucuputucuilgempilcukuppas; ora kurang; sedhengcukupansedhengancukurngethok rambutculasungu warakculasguneman sing ora nyata karo kaanan sabeneréculikngglandhang banjur disingitaké tumrap wongcumbululut banget; tututcungkilngetokaké apa baé nganggo cukil; nyuplik; ngelongi sathithikcungkupiyub-iyub pendhemancupnyekel tumrap kupu; ngepèkcuplikmethi tumrap layang; nyuthik; nyukilcupurai-rai lugucurangurikcuricolongcurigawas-wascuwilgempil; kalong sethithikdadadhadhadadarnggoréng endhog kanthi diublak luwih dhisikdadudhadhudagangbakulan sing gédhédaganganapa-apa sing didoldagelmbanyol; nglucudagelanlelucon; lawakdagingdagingdagujanggutdahagangelakdahakriyakdahanpang witdahan keringpang garingdahibathukdahulumbiyéndakidhangkal; bolotdalamjerodalangdhalangdambanggadhangdanlan, dalahdanapawéwéh kanthi mana sukadandanmacakdandanansandhangan; panganggodangkalcethèkdansanaridapatbisadapat didengarkrungu; bisa dirungudapat izindiijinidapurpawondarahgetihdaratlemah pinggiring segaradarisakadaripadaaluwungdarmakuwajiban; wewarah; angger-anggerdarusmaca Qur'an sing ditindakaké ing sasi Pasadatanganjog; tekadaungodhongdaun kelapablarakdaun-daunangodhong-godhongandayakakuwatan; panggaribawadaya muatdayané ngemotdayungwelahdebubledug; lebudedeludal; uculdedemitmemedi; lelembutdedernguritdederanuritandegtratabdeg-degannratab terus-terusandegandegandekamnjerumdekatcedhakdelapanhasthadelikmenthelengdelimadlimademamlara kadhemen nanging awaké panasdemenseneng sarta asihdemenangendhakandempetraketdempet-dempetanèmpèt-èmpètandendadhuwit kang kudu dibayar minangka pukumandendengdhèndhèngdengankaro; kaliyan; landengarkrungu; ngrungudengkimèri; ora seneng marang liyan kang éntuk kasenengandepadepodepanngarepderajatpangkat kaluhuranderasderes; banter ilinéderonjongmudhun banget; miring mudhunderonjongandalan kang miring mudhundesadéso; tlatah sajabané kuthadesaknyesel; ndeseldestarjarit awangun pesagi dianggo nutupi sirahdewadéwadewasagerangdi depanneng ngarepdi jalan-jalanana dalan ngendi aédiadhèwèkédiakhiridilérénidiammenengdiam seketikamingkemdianlampudianggap hilangdianggep ilangdianiayadipilara sawenang-wenangdiapakandiapakakédiarahkandienenraké; digawa lunga menyangdiasahdigosok supaya landhepdibacadiwacadibakarrusak sarana diobongdibalasdiwalesdibangunkanditangèakédibatudiuruk nganggé watudibayardibayardibayar sehari penuhpendhak sedina dibayardibelenggudikecrèkdibeliditukudiberi jatahdingèngèhi pangandiberitahukandiweruhaké; ditudhuhakédicaturdigunemdicolekdidulitdicukupidiwuwuhi nganti cukupdidayungdilakokake nganggo welahdidengarkandirungaakédidihgetihdidikmulang murukdidisnggolèki tuma sarana nlusur rambutdidudukidipanggonididukunkandijalukaké sarat marang dhukundiedaridiubengi; diideridigaramidiuyahidigarukdikukur; dikruwekdigdayasekti; patoan; menangandihadangdialang-alangi; kapepetan; katutupandihalangidialang-alangi; dipambengidihantamdiantemdihantamidiantemidihargaikinurmatandiharuskandiwajibakédihewankandikéwanakédihitamdirupa irengdihormatidiajèni; diurmatidihujan-hujankandisèlèhaké supaya kena banyu udandihujanidikirim udandihutangidiutangi; disilihidihutangkandiutangaké; disilihakédiibaratkandiumpamaknediintipdiincengdiiringiditutakédiisapdiserot; disesep; dicecep tumrap kawruhdiisidiwènèhi isidiizinkandililani; diparengakédijajaidiubengi; ditekani wong sing dodolandijajakandigawa mubeng-mubeng ditawakakédijanjikansing disaguhakédijatahditetepaké bagèanédijatahkandijagakaké; dipesthèkakédikabulkandituruti; disembadanidikadarkantinakdir; dipesthèkakédikagetkandigawé kagètdikalahkandisoraké; dianggep kalahdikalungidikalungi; dienggèni kalungdikalungkandikalungakédikasidiwènèhidikasihidiasihi; diwelasi; ditresnanidikasikandiwènèhakédikawaldiawat-awatidikawulanidingèngèridikebiridiphotholdikebutiditèpasidikitsethithikdilabrakdisrengeni; diujar-ujari; dilurugi; dipilaradilacakdigoleki miturut lacakdilagukandiucapaké miturut lagunédilainkandiwénéhaké marang liyandilakukanditindakaké; diayonidilaluikambahdilama-lamadigawé suwidilambaridilèmèki; didhasaridilampiridikathèni layang liyanédilaparkandigawé luwédilapikidilèmèki; dilambaridilawandilawan; ditandukidilayanidiladènidileburdiejur; diapura dosanédilembutkandialusakédimakandipangandimaklumidiapuradimamahdiganyangdimampatkandigawé ora milidimananeng ngendidimana-manasak enggon-enggondimangsadipangandimanisidilegènidimanjadiujadimantranididongani; dijapanidimarahiditesonidimasukkandilebokakédinalarkanditerangaké jalaranédinginadem; anyep; kurang senengdinikmatidigawé kepénakdinukildiringkesdinyalakandiurupnédiobat-abitkandiontang-antingakédiobraldidol murahdiobyakdigobyak; dioyakdiocok-ocokdipoyokidioglek-oglekdiogak-ogak dioglak-aglikdiogrok-ogrokdisogoki nganggo géntérdiolak-alikdiwolak-walikdiolorkandiwetokaké nganti dawadiomelidisrengèni; digrundelidiomyangkandiomongakédiototidiwènèhi wesi tumrap corcoran semèndipacediblithuk; diapusidipahamkandingertèkaké temenandipajakidipajekidipakaikandianggoknédipakudipantèk nganggo pakudipaludipethilebiurang garingecertuku sethithikeceranngedolé saka sethithikedankepéncut; kasmaranedardiubengi; diideriegoistegelan; mung ngrembuk butuhé dhéwéejaantulisan éjaanejanedenelaksemingkirelangwulungelapngusapielokpatut; panteselusbola-bali nggosokembahéyangembansléndang gédhongempaldaging gorénganempatpapatemploknglebokaké néng cangkem terus dipanganempontanduran kanggé jamuempon-empontanduran kanggé jamuemputukang gawe keris; ahli ngelmu; lajering kunir sing gedhéempukempuk; ora atosemutngemutenakénakenak-enakkepénakenamenemenam puluhsewidakenauarenencercuwér; pinter; lantipencokrematikencupnyekel nganggo jempol lan panudingendapngenepakéendusambusengganaras-arasenengselèngsèlentahembuhentahlahembuhentasngentasepuknyabléki lirih-lirih supaya turueramndhekemi; nyasangerangsuara sambaterehmréntaheretnggéréd; nyéréd; nglarakesbanyu kang atoseyangsimbah; embaheyelngéyél; tansah madonifaedahpaédah; pigunafajarwayah tangi isuk; padhang; resikfakirpekirfalakplengkungé langitfalsafahpenemu; gagasanfamilisadulur; kadangfanatikkuwat kapercayaanéfarduwajibfasihrikat; tétéhfatalndrawasifatwapitutur; ujaring ulamafikihèlmu bab ukum Islamfiktifasipat rerékan; ora nyatafinalbabak pungkasanfirasatwirasat; tandha-tandha sing dirasafisikbadan; ragafitnahpitnahformulirblangko; lembaran kang diisiforumbebadan; wadhah; sidhang; rapatfraksipérangan cilik; pecahangabahlas-lasing parigabakcacargabermutahaké mamahan karo disemprotakégabloknyablék seru ing gegergabukkopong; ora enek isinégabungndadékaké sijigabusarané wit empuk bisa digawé tutup botol; kutuk; deleg; atén-aténé wit télo kaspégadapenthungan cendakgadaingutangi dhuwit nganggo cekelan baranggadaianbarang kang digadhékakégadingsiyung gajahgadogadho-gadhogado-gadogadho-gadhogadoanapa-apa sing digadho; klenèngan nganggo gamelan sing perlu aégaduhramé; umekgadunggadung aran woh-wohangadungantiron; palsu; apus-apusangagahgedhé dhuwur lan santosagaganggaran tumrap arit; gantilaning godhonggagapnggrayangi; gagap-gagapgagap-gagapgagap-gagap; grayangangagasmikir; ngangen-angengagasanangen-angen pikirangairahtemenan anggoné tumandanggajahgajahgajulnendhang nganggo pucuking dlamakangalahgèntèrgalakgalakgalangtumpukan kayu; rerakitaning balungan omah sing arep diedegakégalangantumpukan kayu; rerakitaning balungan omah sing arep diedegakégalihatèn-atèn kayugamangmamanggambartetironing mawujud sing panggawéné sarana pulasgambar sorotbioskopgambaranasilé nggambar; wewayangangambarnyacontnonégamblangcetha lan terang; paham temenangamelantetabuhangampangmayar; ora angèlgampanganora akéh panjaluké; nrimangampartendhang; kamplenggana-ginibandha olèh-olèhané bebojoan wong saklorongandadobel;gandengsambung; gathuk; ora pisah-pisahgandrungnandang lara branta; lagi kesengsemgandulgumantungganglurung cilikganggumbebéda; ngrigonigangsangosènggangsarenggal katekan sing dikayuhgangsirjinis jangkrik sing gedhé ukuranéganjalganjelganjarbalesganjaranbalesan; piwalesganjilganjilgantengbregasgantisalin; ijol; sesulih; sulihgantolpiranti kanggo nggèthèlgantolancekelan kenceng nggandhulgantunggandhulgantung kepuhnganggo sandhangan ora ganti-gantiganyangmangan lawuh tanpa sega; mangan apa-apa sing isih mentahganyanganpanganan sing dipangan sawayah-wayahganyongmidrogapitgepit; wilah kanggo njepit; garan wayanggapurarégol; gawang ing lawang pakarangangaraoreging jagad marga lindhu utawa praharagara-garaoreging jagad marga lindhu utawa praharagaramuyahgarangmanggang supaya garinggarangankéwan bangsa raségarapnindakaké pagawéangarapansing digarapgarbaweteng; wadhah bayigardugerdhu; cakrukgaringaking; ora teles; kurugaringantanpa duduh; tanpa suguhan; ora nganggo dilebigariscorékan nggaler dawa; takdir; pepesthèngarisanasilé nggarisgarongrampog; kècugarugarugaruansawah sing wis digarugarudagaruda; manuk kaya wulunggarukngukur; ngraup; krawukgarwabojogasaknrejang duwèké liyan; ngantem; nggebuggasinggasingangatalgatelgatalankadunung rasa gatelgatuktepung; kepethuk; rujuk; ora sulayagaulwes tetepungangawatmbebayani; anger; nyumelangakégebapganepgelanggelanggelang kakibinggelgelasgelasgemasgemesgembirabungahgembokgembokgenangan air, paritbapanggenjotgenjotgentenggenthènggerakosikgerak ke belakangundurgerhanagrahanageser engubah arahingergeser naikunjukgetahdhadhakgigiuntugigitcakotgigit anjingcathèkgigit untuk cabaiceplusgilakucluk, gendheng, sedenggodabedagosok gosokkan pada mata, cucianucekgoyang untuk gigiogakguaguwagulinggulinggulunggulunggunturbledhèggunungargagurauguyonguruhgludhughabibtrahé Nabi Muhammad SAWhabisentékhabis air/benda cairasathabis karena dicabutibrindhilhabis tertumpascureshabis-habisanenték-entékanhadangdialang-alangi; kapepetan; katutupanhadaparep-arepan; adu arephadiahbebungahhafallanyah; ora lalihafalanapa-apa sing kudu dihapalaké; donga cekak sing diapalakéhajatkendurén; slametanhajiwong kang jiyarah menyang Mekah nindakaké rukun Islam kalimohakwewenang; kanyatanhakikatlandhesan; kanyatan; sing sanyatahakimpangulu sing kawasa nikahaké; wong sing ngadili perkarahal mengenaibabhalalkena dilakoni; ora haramhalamanpekarangnanhalangdialang-alangi; dipambengihalanganpepalanghalaugusahhalusalus; lembut; rata; ora ketonhamaamahamilanggarbinihamparklasa; palungguhanhamparanklasa; palungguhanhampirmèh; kurang sathithikhampir berbuahmèh uwohhancurremek; rusak bangethancur leburmemethangatanget; rada panas; rada luwih timbangané; isih anyar tumrap kabarhangat-hangatsetengah panashangusgosonghantamantemhantudedemit, gandarwa, gendruwo, wewehanyamligi; kur; ora ana liyanehanyutkèliharamora olèhharapngarep-arephardikgetakhargarega; reregan; ana reganharidina; wayah rina; suwéné wektuhari rayariyayaharianbayarané pendhak dinahartakasugihan; pawitanharumwangiharum-harumanwewangènharuskudu; ora kena oraharus terpaksadadakhasilpametuhasratduwé karep; arep bangethatijantung; rasa batin; pangrasahati perasaanatihati-hatiati-atihausngelak; ngosronghawasing ngliputi jagadhebatampuh; unggul; peng-penganhematngirit lan ngati-ati tumrap panganggoning dhuwithendakarephentaknapakaké sikil ngegèt bola-bali marga muringhentilèrèn; mandhegheranéram; gumunhewankéwanhewan peliharaaningon-ingonhewan alasankéwan sing urip neng alashewan peliharaaningon-ingonhiburpanglipurhiburanpanglipurhidanganbujanahidungirunghidupuriphidup matibabagan urip lan matihijauijohikayatcrita; riwayathikmatiguh pratikel; kawicaksananhilangilang; dadi ora anahimpunkumpulhimpunankumpulanhinangréméhaké; nyepélékakéhinggapmèncokhirauperdulihirup untuk cairan, mis. kuah sayuruyuphisapisephitamirenghitungétunghitunganwilangan; gemi bangethonorariumbebeungah marang kaumhorekramé banget; gègèrhormatsolah tingkah sing sopanhujanudan; jawahhujan anginudan kawaran anginhujan terus-menerusnrecih tansah udanhujan-hujananadus ing banyu udanhukumwewaton; angger-angger; tatanan sing digawé déning panguwasahukumanbebendhuhunuswujud ing wilahan kerishuru-haradahuruhuruf kapitalhurup gedhéhutanwanahutangutang; silihhutanganolèhé utangibadahngibadahibaratkayata; umpamaiblissétanibuembokibu bapakwong tuwa sakaronéicinyoba rasa pangananidamadreng kepingin mangan woh-wohanigaigaigaungomyang; guneman ora karuanijabnikah ing ngarepe penghuluijab kabulnikah ing ngarepe penghuluikalngukelikaniwakikatnalékakéikhlasliloikhtiarusahaikutmeluikut bicaraurun rembugikut-ikutanmelu-meluilalangsuket alang-alangjadidadijadidadijadi bengkokdadi pélotjadi bengkokdadi pélotjadi-jadiandadèn-dadènjadi-jadiandadèn-dadènjagarumeksajagarumeksajaga malamngrondajaga malamngrondajaga-menjagapadha déné njagajaga-menjagapadha déné njagajagabayapolisi désajagabayapolisi désajagabelaalgojojagabelaalgojojagaltukang mbelèh raja kayajagaltukang mbelèh raja kayajagalanpapan kanggo mbeléh raja kayajagalanpapan kanggo mbeléh raja kayajagopitik lanang; wong sing diajokné néng pilihanjagopitik lanang; wong sing diajokné néng pilihanjago aduanjago sing diedujago aduanjago sing diedujago melilejago sing ora wani babonjago melilejago sing ora wani babonjago sembelihanjago sing lumrahé dibeléhjago sembelihanjago sing lumrahé dibeléhjagoanjago sing isih enomjagoanjago sing isih enomjagongmara linggihan marang wong kang duwé gawéjagongmara linggihan marang wong kang duwé gawéjagonganlinggihan simnambi omong-omonganjagonganlinggihan simnambi omong-omonganjagungjagungjagungjagungjahanamneraka; tembung pepisuhanjahanamneraka; tembung pepisuhanjahatbenthét; laku alajahatbenthét; laku alajahejahéjahiljailjahiliahjaman isih bodhojahitdondomjahitandondomanjailseneng maéka liyanjajanawakaké dodolanjajahwis tau ngerti ngendi-ngendijajahanwewengkonjajaknduga arep ngerténi sawijining kondisijajantetuku panganan; panganan sing didoljajan pasarpanganan sing didol neng pasarjajananseneng jajan; pangananjajarpadha; babagjajar genjangwajikjaksajeksajakungurungjalajaringjalandalanjalan perlahanmlaku alon-alonjalan pincanglaku pincangjalangwong wadon nakaljalangkungjelangkungjalannyamula bukané; sebab-sebabéjalarnular; mratahjamjam; wayah; wektujam tanganam tanganjamahdhemenanjamahandhemenan; selirjamaklumrah; kaprahjamanmangsa kang suwé; abadjaman akhirwektu sawusé urip ing dunyo; kiamatjambankakus; pakiwanjambanganblumbanganjambujambujambu airjambujambu bijijambu sing akéh isinéjambu metejambu monyètjambuljambuljaminnanggung; mènèhi wédang dan panganjaminantanggungan; panganjamrudjumerud bangsa intenjamurjamurjamur merangjamur sing tuwuh saka merangjamuranarané dolananjanahswargajandarandajanda kembangranda sing durung duwé anakjanganajajangan sekali-kaliaja ngantijangan-janganbisa ugojanggalanèh; ganjiljangkapiranti kanggo gawé bunderanjangkarcawangan wesi kanggo nggondhèlané orau yén labuhjanjisaguhjanjiansemayanjanterarodha; glindhingan; panganthihanjantuadon-adonan jamu utawa rokokjantuanbumbu adon-adonanjantungtuntut; ontongjantung hatising ditresnani; gegantilaning atijantursebangsa sulapanjanurblarak enomjaramata borjarahrebutjarahanolèh-olèhané njarahjarakadohéjaraknyaadohéjarangarangjarang-jarangarang-arang; langkajaremtansah krasa larajaridrijijaringjaringjarumdom; pandom jamjarumandondomanjasayasa; kabecikanjasadwadak; kaanané maujudjasmaniwadhagjatahbagèan; pepesthèn; mula wés mengkonojatiwit jatijatiltari jathiljatilanjathilanjatuhtiba; gogrogjatuh secara tiba-tibaanjlokjauhadohjawapulo jawajawilnjawil; nyénggol nganggo drijijawilanuleman sing ora nganggo layangjayajayajeblokblethok; tuna akèh; mati tumrap mainjeblokanlemah sing jeblogjebloskeblesek; keblusuk; rugi akehjeblukmledhos; njeblugjebolsuwèk ombo; bodholjebolanbolongan; bedholanjeburnyemplung; ambyur; njegurjedagang tumrap wektujegalnjégaljegangjégangjeglokdhéglogjejakpancal; dhupakjejak-jejakanpada déné njejak; dhupak-dhupakanjejakajakajelalatanlholhak-lholhokjelascethajelaskanjlèntrèhjelekelek, awon, jelek, burukjembatanwotjengkelanyeljengukéndhangjepitjepitjeramidamijeringjengkoljeritjeritjernihbeningjerukjeramjijikgilajikalekjinanterarodha sing diubengaké nganggo kekuawatané banyujinjingcangkingjiwajiwajodohjatukramajugaugajujurjujurjulingjèrèngjulukanwadananjumatjemuwahjurusajijutayutakabarwarta; pawartakabar anginkabar sing durung nyatakabulkaturutan; kasembadankaburkatut angin; ilang; musprakabutmendhungkacapangilon; gedhahkaca benggalapangilon gedhékacamatatesmak; kaca tingalkacangkacangkacang hijaukacang ijokacang panjangkacang lanjarankacang tanahkacangkacelora bisa mempurkacungjongos bocah cilikkadalkadalkadang-kadangarang; sokkadarkuwasa; bisa; ngemungakékadaskadas lelara ing kulitkadasankadasenkadijaksa babagan agama Islamkadokadhokafanmori; ules mayitkagetkagètkagetankagètankagokkandheg; kena alangankaguméram; gawokkah tanya-ta mis benarkah? = iyo ta?kainbebed; tapihkain panjangjarikkaitcantolankakakkakang, mas tumrap lanang; mbak tumrap wadonkakisikilkakukaku; ora lemeskalahkasorankalahanajegan kalahkalapdijupuk lelembutkalauyèn; mungguh ingkalemsarèhkalengumplungkalipingkalimattembungkalisora bisa campurkalkunpitik kalkunkalungkalung; anggèn-anggèn gulukamarsenthongkambangkampulkambingwedhuskambuhkumatkampiunsing pinunjul dhéwékampretanak lawakampungkampungkamukoen, kowe, awakmu, sampeyan, peno, panjenengankan perintah-no mis ambilkan = jupuknokanantengenkancingbenik; sindikkancing bajubenikkancing sanggulsusuk kondhékandangkandhangkandaspentogkangenkangenkangen-kangenanpadha patemon ngesokaké rasa kangenékanjipathi télokantongkanthongkantorpapan kanggo ngurus warna-warna urusankaos oblongkaos ora ana gulonankapalpraukapankapan pitakonkapan-kapansemayakapaskapas aran witkapitalpawitankapurgampingkarangpadhas ing segarakaranganroncén; pangira; anggitan critakarattèyèngkaratentèyèngenkarawitanunining gendhing gamelan tanpa jogédkarciskarciskarenasebab; jalarankarettlutuh wit sing digawé bankartukertukartu besarkertu walandhakartu kecilkertu cinakartu remikertu gedhékarungkarung saka gonikaryapagawéan; nindakakékaspenyimpenan dhuwit; kothakkasarkasap; ora aluskasat matakaton; iso didelengkasidiwènèhikasihsing diasihi; sing ditresnanikasmaranwuyungkasorankalahkasurkasurkatatembung; basakata dasartembung asalkata-katagunem-gunemkatanyajarékaumbangsa; krabat; imam ing padésankaumankampung saubengé masjidkausmojahkaus kakimojah sikilkaus tanganmojah tangankausanmojahan; nganggo kaoskawahdalaning geni ing gunung; papan pukuman ing nrakakawaktuwa; gedhékawaldiawat-awatikawatkawat; tali saka wesi utawa kuningankawinnglakoni jejodhoankawultatal kayukawulaabdi; batur; karèrèhan rakyat; akukayasugihkayangankahyangan; awang-awangkayukayukayu-kayuanwit-witan; gunungan ing wayangkayuhmancal sepèdhahke kanannengen; mara nengenke sanamrono; ronokebacokora sengaja kena bacokkebagianumankebakarankobongankebanjirankena banjir; kelebankebanyakankakèhenkebayaklambiné wong wadonkebayuankelawasenkebeletkudu; selak arepkeberhati-hatianpangati-atikebetulankapinujon; menerikebiridiphotholkebobolanbedhal; jebol; kelebon; kecolongankebulkebul; kukuskebulisega sing masaké dicampur karo lelawuhankebunpekarangankebun bambualas pringkeburuénggal arepkebuttèpaskebut-kebutancepet-cepetan; oyak-oyakankecambahcambah; thukulan kacang ijokecampurankecampurnkecapkecap; swaraning cangkem sing lagi mangankecap-kecapobah-obah lan nywara tumrap cangkemkecerdasankalantipankecewacuwakecilcilikkecoacorokecopetankena kutilkecukupanrada sugihkeculasanapus-apusankedalamanjerone keladukkedatanganketekanan; kaparanankedinginankademenkeduakapindhokedudukanpangkat; jabatankeduluankedisikankeduniaankadunyankeedanankepéncut; kasmarankehabisankentékankehabisan akalkentékan akalkehasratangegayuhankehilangankélangankehormatandiurmati; pangaji-aji; ajining dhirikehujanankena banyu udan sing saka awang-awangkeinginan cita-citagegayuhankejaksaanpanggoné jeksakejarburukejatuhanketibankejauhansaka adoh; adoh bangetkekasihsing diasihi; sing ditresnanikekayaanbandhakelaharankena laharkelahiranpapan anggoné lairkelakuansolah tingkahkelamaankesuwénkelangenanselir; apa-apa sing disenengikelanggenganakhératkelapa mudadegankelaparankeluwénkelarisandagangané entèk kabéh marga saking larisékelebarankekamban; kejembarenkelebihankawruh sing ngungkuli liya-liyanékelelahankesayahankelewat cepatkesusu; kerikatenkelingkingjenthikkeluarwetukeluargabatihkemalamankewengénkemalingankelebon malingkemanamenyang ngendikemarenwingi, kalawingikemarinwingikemasukankelebonkemayukenès bangetkembalimulihkembalianjujulkenaikantambahankentutentutkenyangwaregkeompolankena ompolkepagiankésukenkepalagundhulkepala binatangendaslababathilaba-labakala manggalabasentèk babar pisanlabrakdisrengeni; diujar-ujari; dilurugi; dipilaralabuwaluhlacaktlasing tapaklacislorokan mejalacurmadonladamricaladenréwanglafalrapallagaksolah tingkah; tindak-tanduklaggenglestari, wektu sing tanpa pungkasanlagimanéhlagucéngkoking guneman utawa tembang; eluk-eluking tembanglahanrindhik; saréh; alon; lirihlaharendhut panas saka ing gunung genilahatjugangan kuburanlahirlair; metu tumrap bayilahir batinjaba jerolainséjélajangbujanglakdamarlaki-binijejodhoan lanang wadonlaki-lakilananglaknatsumpah; supatalakoncritalaksanakanujublakutumindak; obah maju; cara; solah tingkahlalaiora permatilalapgegodhongan mentah dianggo lawuh manganlalatlalerlalat hijaulaler ijolalat wilislaler ijolalimdeksiya; aniayalalukambahlamasuwi; lawaslama sekalisuwé bangetlama-lamasuwé-suwélamapikeladuk lencir tumrap dedeg piadeglamarnakokaké wong wadon arep diepék bojo; golék pagawéyanlambarcaman; lèmèklambungbabatlamosiriwak daging ing gegerlampinlambaranlampirdikathèni layang liyanélampiranlayang kanthilanlamporswara ramélampudiyanlamtoro mudakemlandhingan enomlamurora bisa awas pandelengélamuranlara lamurlancangtumindak ndhisiki préntahlancarbanter; rikat; gancanglancingankathok, suwallanciplinciplancungpalsulancurlaring buntut jagolandatrajanglandakarané kèwan mawa wulu kaku lancip-lanciplandasndasari; ngganjelilandasanganjellandrungdawa tumrap klambi utawa kathok; ora seseg tumrap swara; ora cugetan atènlangenseneng; kasenenganlanggarnrajang, nabrak, numbuklangitawang-awanglangit-langitpyan, telaklangkaarang bangetlangkahjangkahlangkaskuwat, trengginaslanglangmider-mider, killinglangsirngrakit sepurlangsungtanpa lantaran; teruslangutkaton adoh banget; sedhih bangetlanjahgonta-ganti sing duwèni; lènjèhlanjangwudalantaimestèr, jrambahing omahlantakpiranti kanggo ndudul bolongané bedhillantakanwesi dawa giliglantarnjalarilantaranjalaran; wong sing nglantaraké rembug; saranalanturmbanjur waé nganti kliwat wewangenanélaparluwélapiklèmèklapisrangkeplaporngaturakélaporansing dilaporakélarangngélikaké supaya ora nerak laranganlaranganapa-apa sing ora oleh diteraklariplayularispayu bangetlaronlaronlarungbandhosa; mbuwang ing segaralarvauget-ugetlasnyambung wesi sarana diobonglaskarprajuritlatahnirokaké gunem liyan sing ora kejaraglatarpekarangan sangareping omahlatihkulina lan prigellatih pelajariesthilauklawuhlautsegara, samudralautanjaladrilawakdhagelanlawanmungsuh, tandhing; karo, lanlawartanpa wuwuhan apa-apalawarantanpa wuwuhan apa-apalawaswis suwé; wis wiwit dhèk biyenlayahcowèk gedhélayakpatut; ora nguciwanilayaknyapatuté; pantesélayaknya sepertibebasanlayanladènlayangmabur; lelanalayang-layanglayanganlayaplier-lier; setengah turulayarmotha praulayar penutup panggunggeberlayatnglayatlayualumlebahtawonlebakpalemahan kang warata lan jembar ing papan endhèklebarwis rampung; sis lèrèn; sawisé bakdalebaranriyaya bakda pasalebihluwihlebih baikluwih prayoga; luwih beciklebih-lebihluwih-luwihleburajur luluh; rusak babar pisan; wis sah ora dosaledakmbledhos; muntab nesunéledekmbebédoledisludhes; entèk babar pisanledoklegok amba tumrap lemahledokanpalemahan sing legoklegaora bebeg tumrap weteng; wis maremlegapbureklegawademen tetulung marang liyan; lomalegenlegèn; banyu dèrèsan manggarleha-lehaénak-énakan; anggur-angguranleherjanggaleher bajugulonlekatkelètlelahkesellelanglélanglelangenanseneng-senenglelelélélelehajér; cuwèrlelembutdhemitlelernakalleluhursing nurun-nurunakélemlém; kanji kanggo ngraketakélemakgajihlemanglemeng; bumbung kanggo ngratengi pangananlemarilemarilemaslemes; ora kaku; tanpa daya; rada jemèklemasanprigellembarkebètlembarankebètanlembingjinis tombaklembongmidrolembusapilemburnyambut gawé ing joboné wektu dineslembutalus; ora agal; cilik; ora ketok karo matalemenrabuk; lemilemparoncallempenggèpèng tipis; panganan saka ketan sing diiris tipis-tipislemperlemper; arané panganan saka ketanlempetora mbedhudhug tumrap wetenglempohkeladuk keselélempunglempunglempunganangel banget banyunanélempuyangpuyanglenakurang wewékalencanglenceng; ora béngkonglencerdolan-dolan;sanjalencirdhuwur tur cilik tumrap pawakanlendehsuméndhélendehanlinggih suméndélenyapamblaslezatenak; nikmatliatuletlidahilatlimagangsallimaujeruklirik lagucakepanliurilerluasjembarludahidulugasarislukaberenglurusjujurlututdengkulluwesgandhesmaafapura,sepura, ngapuramabukmendemmabulsumebar mrana-mranamacam-macamnéka-nékamacanmacanmadatcandumadatannyerétmadubanyuning kembang sing rasane legimagangnggadhang wong dodolan; calon dadimahallarang; dhuwur reganémaharmaskawinmahkotasebangsa songkok agemaning ratumaindolanmainandolananmajikngindhung; mondhokmajikanjuraganmajumadhep; majumaju-mundurgojag-gajegmakamjuburan; jaratanmakanmangan; maemmakananpangananmakcomblangtukang ngrembukaké wong kang lagi jejodhohanmakelartukang nawakaké utawa ngedolaké barangmaki-makiundamanamakinsaya ndadramaklumapura; pangapuramakmummakmummakmurmakmurmaknategesing tembung; kahanan kang sejatimaknanyategesémaksiatdosa; nglakoni alamaksiatandurakamaksudteges; karepmalahluwih-luwihmalahanluwih-luwihmalamarané jasad rupané putih dienggo mbathikmalam-malamwayah wengimalariapanastisimalaslumuhmalimpinter; wasis; panuduh dalanmalingwong nyolongmalinganbarang colonganmaluisin; rikuhmalu-maluisinanmamahngganyangmampatora milimampubisa; kuwatmanaendi tembung pitakonmanahatimanasukasasenengé dhéwé; ora kanthi peksomancawewengkon liyo negoromancungbangir, mbangirmancurmili mengisormandiadusmandi darahdlèwèran getihmandirimadek dhéwémanfaatpiguna; manpangatmanggapelemmangkakora mateng tumrap woh-wohan sing diimbumangkelnepsu banget; mangkel bangetmangkirmbolos kerjomangkokpinggan cilikmangkringmèncokmanglarwis duwé elarmangsamangsamangugojag-gajegmanislegi; nyenengakémanjadiujamanjermandi bangetmanolkuli; buruhmantantilasan; pocotanmantapmantepmantradonga kanggo nambanimantra-mantraora cetha; mèmper karomantumenantumanusiamanungsa; wongmapanmujur; kepénakmarahnesumaremseneng atinémaremimblonyohi nganggé paremmargamargamariayo; enyamartabatmartabat; pangkatmasa waktuwayahmasamkemampuhmasihisihmasing-masingsaben-sabenmasirkaya wedhi tumrap salak; akèh wedhinémaskawinmaskawinmasukmlebumasuk dalam cairancemplungmasuk melalui celah atau kolongbrobosmasukansing dilebokakémasygulsedih; susah; serik; lara atinématamata; netra; mripat; pandeleng; paningalmata airsumber banyumata kakipolok ing sikilmataharibagaskaramatangmatengmatimatek, mati, bongkomausudi; seneng; ora kabotan; saguhmau tidak maukudumauanmanutanmawasngawasaké; namatakémayangkembang jambémayang enaumanggar arènmayatmayit; jisimmayuhduwé bojo luwih saka sijimbacoknatoni nganggo aritmbakningmbantahmadonimedelikmenthelengmedidhemit kang ngatonmedokkandel banget anggoné pupuranmegamendungmegal-megolmegal-megolmeganklawu sulak biru tumrap ulesing daramegap-megapngos-ngosan ambekanémegekmeneng waémejamejamejagonyalonaké awaké dhéwé ing pilihanmejanmejen; ora muni tumrap bedhilmekangkangngangkangmelabaimbathènimelacaknglari; nglacakmelacurdolan; nglayap; nglonthémeladeningréwangimeladenkanngréwangakemelafalindonganimelahirkanbayenmelakukannindakaké; ngalamimelamarnakokaké wong wadon arep diepék bojo; golék pagawéyanmelambungngalang; mulek omonganémelamurkannjalari lamurmelancargegancanganmelancipkanagawé supaya lincipmelancongnglèncèrmelandaketrajangmelandasindasari; ngganjelimelanggarnrajang, nabrak, numbukmelanggengkannglestarèakémelangkahinjangkah, ndisiki tumrap omah-omahmelangkringméncok ing pangmelanglangmider-mider, killingmelangsirngrakit sepurmelangutkaton adoh banget; sedhih bangetmelantakndudul bedhil nganggo lantakmelantarinjalarimelantarkannekakaké rembug marangmelantrangmblandhang; nerus nganti keladukmelanturmbanjur waé nganti kliwat wewangenanémelapisingrangkepimelaporngaturakémelaporkanngaturaké marangmelarmundak dawa utawa ambamelarangngélikaké supaya ora nerak laranganmelaratmlaratmelariskanngedolakémelarungnglabuh mayit ing segaramelasnjalari rasa welasmelatihngulinakakémelawanmadonimelayakkanmantesaké; matutakémelayangmabur; lelanamelayaplier-lier; setengah turumelayarilelayaran ingmelayatnglayatmelebarkanngambakakémelebihingungkuli; mènèhi punjulanmelecetngoncèki; ngudharimelecet cederabundhasmelecetingoncèkimelecumecucumeledakmbledhos; muntab nesunémeledakkanmbledhosakémeledekmbebédomelegakanmaremakémelekmelèkmelekahpecah menga; sigar mengamelekanpadha melèkmelekat rapatdhèmpètmelekatkanngelètakémelekekmengamelelahkannggawé sayahmelelehkannyuwèraké; ngluluh sarana diobongmelemangngratengi panganan ing lemengmelemburnyambut gawé ing joboné wektu dinesmelemparngoncalimelemparingantemimelempemora kumripik; ora bisa muni; kendho; ora duwé dayamelempetora mbedhudhug tumrap wetengmelencerdolan-dolan;sanjamelendehsuméndhémelengkungmlengkungmelepuhmlembungmelermetu milimelesetora penermelompatmencolotmelompatimlumpat nglangkahimelongogumun; ndoblongnaascilakanadarkaulnadaranngleksanani kaulnafkahpametu sing ditampaaké marang sing wadonnafsunepsunahkodasudagar palayaran; kaptén praunaibsesulih penghulunaikmunggah; tambah; wuwuhnajamlintangnajisnajisnakalndhugal; ora manutannalarangen-angen; budinaluriturun; leluhur sing nurunakénamajenengnama ejekanpepoyoknampanbakinanasnanasnangka mudagorinantimengko, mangkenasehatpepélingnasiseganasi keringsego garing; krupuk gendarnasibpepesthènnasihatpituturnegarapemeréntahnekatndlarungnelangsarumangsa apesnenek atau kakekembahnerakanerakanetralora ngiloni sapa-sapangampretcilik bangetngaraipalemahan sing murah banyu lan suburngaretinalèni nganggo karétngawurngawurngecorinyiram; ngesoki; ngejogingejamingétung wektu nganggo jamngepakimbuntelingerampokngècungerigirisngimamimimpinngimbalingopahingincerngeremaké mripat sesisih; mélik banget marangngodol-odolngudhét-udhét ngetokaké ususéngolang-alingjempalikan merga krasa larangoyak terus; mbledigngoyak terus; mbledigniatancas; maksudnikahomah-omah; bebojoannikmaténak; kepénakningratketurunan para luhurnisanmaésannistaasor; réméhnodaregednontonnontoknormallumrahnujumlintang-lintangnukilringkesaning surasanukilanringkesaning surasanyalamurupnyaliperu; rempelunyamanénak bangetnyamplungbeton sadagingényamukjingklongnyatamurni; nyata; pancénnyawasukma; jiwanyelenehbéda karo liyanényenyakanglernyenyatnyenyet; sepiobatjamu; tambaobat-abitdiontang-antingakéobat-obatansawenané obatobengdrèioblongkaos ora ana gulonanoboroncorobraladol barang kanthi rega murahobrokgarapan dudu adén-adén; garapan kasarobrokangarapan dudu adén-adén; garapan kasarobrolngomong gegorohan umuk-umukanobrolanomonganobyakkeder; dedregobyokkerja barengobyok-obyoktayuban; nanggap lèdhèkobyokankerja barengocehuni tumrap manukocehanunén-unénocokdipoyokiodolodologahemoh; wegahogah-ogahanaras-arasenogel-ogelmlaku ménggak-ménggok tumrap ulaoglak-aglikoyag-ayig arep coplokoglekdiogak-ogak dioglak-aglikogoknyogoki nganggo géntérogrekora pengkuh; gampang bubrahogroksogokojekojekolahnggarap tumrap sawah; mbumboni tumrap lelawuhanolak-alikdiwolak-walikolang-alingjempalikan merga krasa laraoleh-olehsing digawa mulih diwènèhnè wong ngomaholokmoyokiolormetu nganti dawaombakombak; ili utawa lakuombyokdhompolan; krabatombyokandhompolan; krabatomelnggrundelomonggunemompoluyuh kang metu nalika turuompongcepot untunéomyangdleming marga lara; guneman; omongoncomtémpé bungkilonderdilalat-alat pérangané mesinongkangluwih dhuwur panggonanéongkang-ongkanglinggih kang sikilé gumantungongkekngogak-ogakongkoswragad; opahanontauntaontran-ontrangègèran; prakara sing njalari raméopakkrupukopasagèn polisiopat-apitngobahaké kipit-kipitopenopenan; piranti kanggo manggang rotioperganti sing nyekeloploscampuroplosancampuran tumrap berasoporlawuhan diolah kanthi santenorak-arikngokèr-okèrorangjalma; manungsaoretnyorèk-nyorèkornamengambar rerengganorokbayiorong-orongorong-orong gong; kèwan bangsa jangkrikorotngentèk-entèkaké; mbeborososak-asikmbiyaki; nggolékioseng-osengosèng-osèngotakpolootak-atikngrèka; digathuk-gathukakéototurat; dalan getihotot-ototanpadha golèk menangé dhéwéowelémanowelanmethithil bangetowolngudhal-udhal tumrap kapukoyakmbledik; tansah nagihoyongnggawa mrana-mrénéoyong-oyongmrana-mréné gawa barangpacarpacangpacarangendhakanpacediblithuk; diapusipaceklikmangsa larang panganpacetbangsa lintah cilikpadangara-arapadatpadet; tetel bangetpadiparipadukapanjenengan; kowépagarpagerpagièsukpagujatahpahapupupahammangerti; panemupahitpaitpajakpajekpajangmasangpakmbuntelipakainganggopakaianagemanpakaian gantipisalinpakartiwatek; lakupaksanjiyat; meksapakupantèk saka wesipakuanpakuwonpalangkayu sing malangpalawijapalawijapalinglinuwihpalsutiron; dudu sing tulènpalupethilpaluanpethilanpalungguhpandhita; ajarpamanpaklikpamerpamèrpameranpamèranpamitpalilah; njaluk palilahpamitannjaluk palilah marangpampatmampet; buntupamrihkarep murih; kamélikanpanahpanahpanahanlelangen kasukan panahpanakawanabdi pandhérékpanaspanas; bentèrpanas dinginarané lelarapanasannesunanpanasbarabrangasan; nepsonpanaupanupancakditadhahi; ditepakpancalnjejakpancarobamangsa antarané mangsa rendheng lan ketigapancimancipancingpancing; piranti dinggé golèk iwakpancuranmili mengisorpancutdigawé rada lincippandaipinterpandanwandhan wangipandangdelengpandirbodho banget; goblokpanenpanénpanganpanganpangeletséwanpangganggarangpanggangangarangan; alat sing dienggo nggarangpanggilceluk; timbalpanggulpangkulpangkaskethokpangkatdrajat; golonganpangkupangkupangkuanpangkonpangkurarané tembang macapatpanglimasenapati perangpanglingpanglingpangurtatah cilik; pasahpanjangdawa; nglantrah; nglanturpanjang akalpinterpanjarpanjerpanjatpènèkpantai pasisirpinggiring kalipantangnyirik; nyingkiripantanganwewalerpantaspantespantatbokongpantiomah; panggonanpanturasanpanguyuhanpapankayu mesegi tipispaparwaratapapasmunggel; ngrusak; medhot tumrap gunemanparamparemparasraiparitkalèn; kalènanparopecah loroparoanparonparu-paruparuparuhcucukparutparutparutanparutanpaspas; cocog; ora kurang ora luwihpasakpantèk cilikpasangpasangpasangan suami-istribojopasanggrahanomah panginepan ing sajabané kuthoapasarpekenpasirwedhipasiranendhog bulus segarapatahtugelpatahantugelan; gampang tugelpatekpathèkpatekanpathèkenpatillelandhep ing lelepatoktetengerpatokanpathok; wewaton; paugeran; teteppatrolinganglang njaga; ngronda ing pakampunganpatuhmiturutpatukthotholpatungdiiloni bathon tetukupatunganbathon tetukupatutpantes; becik; salaras karopautnyekeli; nggocèkipautancekelan; gocèkanpayahsayah; kesel; rekasa; angèlpayungpayungpepépecahpecah; remuk pisah-pisah; pisah-pisahpecahansigaranpecatnyopot; nglèrèni; nguculipecelpecelpedagang penjualbakulpedangpedhangpedaspedes; nglarakaké atipedas-pedasanpedes-pedesanpedatigrobagpedesaanwewengkon désapedetpedhèt; anak sapipedhotputung; kandheg; pisahpedihperihpedotanapa-apa sing wes dipedhotpedulipreduli; nampik; nyirikpeduliantampikan; predulèn; anasing disirikpedupaananglo kanggo ngutugpedusunanpadésanpegalpegel; kemeng kaku; kesel banget; anyel; mangkel bangetpegal-pegalkrasa lara ing sapérangané awakpegangnyekelpegangancekelanpegasngethok mèncèngpegatpedhot; pisah; pepisahanpegatanpepisahanpegonbahasa Arab-Jawa gundhulpejalpadhet; ajeg; ora owahpekabaranlayang kabarpekanlimang dinapekatiktukang nuntun jaranpekerjaanpakaryanpekikjeritpekirora kanggopekiranbarang pekirpekohyèn mlaku sikilé mengopeksimanukpellappelacurpalanyahan; lonthépelajarnyinau; ajarpelanlirih; alonpelanalapak kanggo lungguh ing jaranpelancongwong sing plesiranpelancongandolan-dolan; plesiranpelanggaranprakara bab nerak pepacuhing negarapelangkahpawèwèh awujud sandhangan sapangadeg marang sedulur tuwa sing dilangkahi enggoné omah-omahpelangkringméncok ing pangpelangkringanpangkringanpelantrangmblandhang; nerus nganti keladukpelarisjimat sing njalari larispelataranlatar pelatok; melatok nyigar tumrap barang kang atospelawanganwong kang njaga lawangpelayaranbabagan lelayaranpelecetngoncèki; ngudharipelecitngoyak terus; mbledigpelecumecucupelekblengkeran rodha; pélahpelekahpecah menga; sigar mengapelekekmengapelintiruntirpelitcethilpelitadamarpelototanpada plorok-plorokanpelumasgemukpemalurikuhanpemandianmblandhongpembaktianpakurmatanpembalasanpiwalespembantuperéwangan; baturpembantu rumah tanggababupemikirangagasanpenampikananggoné nampikpenampilanperaenpenandaantetenger; jenengpenandoantandonpenanggalanalmanakpenangkarcacah sing dienggo ngepingaképenatawong sing natapenawarsrana kanggo nawarakéqariwong lanang sing maca Al-Quran kanthi dilagokakéqariahwong wadon sing maca Al-Quran kanthi dilagokakéqasarngringkes tumrap salat wajibQuranwahyu Allah sing diturunaké marang Nabi Muhammadrabadigrayangirabureboracikngadon; nyampurracikanadonan; campuranracunupas; wisaradenradènradioradioragammupakat; senengragu-ragumangu-mangurahanguwangrahasiarusiahrahimrahimrajaraturaja branabandha kang akèh ajinéraja kayakéwan ingon-ingon sing ngetokaké kayaraja patiprakara pepatirajahrajahrajamdiantemi waturajinsregeprajungankepiting gépéngrajutnam-namanrakplanggrangan kanggo ngetus piringrak-rakanlemarèn wadhah bukuraketrakètrakitnata; ngetrapakérakitanpepasanganraksasadanawarakuscluthak; nggragas; dhemen manganrakyatbrayat; batih; bojo; kawula; wong cilikramrèncèk-rèncèkkayu sing dianggo bendhunganramabaparamahsumanak bangetramairamé; katon akéh wongramalngèlu pethékramalanpethék; pétung saka pethèkrambakkrupuk saka lulangrambatnggremetrambutrambutrambutanrambutan uwohrampasngrebut kanthi peksa; mbeslahrampokkècurampungsampérancahalas pinggir pesisirrancaktugelan kayurancangnggathuk-gathukaké rerenggan; mikir-mikir sing bakal linakonanrancanganraganganrancapnglandhepaké; ngasah; ngransangranduwit kapukrangasrègès; mrotholi tumrap godhongranggahcecawangan tumrap sungu menjanganranggehngranggèhrangkaragangan; balunganingrangkainata; nyusunrangkakmbrangkangrangkaprangkep; dhobelrangkapanrangkepan; dhobelanrangketdipala; digebugi; dibanda; dicekelrangkokmanuk enggangrangkulngrangkul; nyanak; mbecikirangkulanpadha déné ngrangkulrangkutngukudi banjur digawa lungarangrangangkrang; anggrangrangsangngranggèh; nyerang bètèng mungsuhrangseknganseg; nyerangrangsumpangan; omprongranjangdipan; pangggonan tururansumapa baé sing dadi pepancèning panganrantairantérantangrantangrantasmèh pedhotrantaungrantau; lunga saparan-paranrantingcarangrapaknjaluk pegatrapaluniné donga; lapalrapatrapetrapelopah sing mbayaré digabungaké dadi sijirapisarwo tata lan becikrapuhora wuled; gampang pedhot; mrepelrasaraosrasukmanjing; mlebu; wis mbalung sungsum; mandi tumrap tambarasulrosulrasulanslametan rasulanratarata; warataratapsedhih marga tansah kélingan sing nggawé sedhihing atiratibpujianratibanpadharaturajaratuscampuran menyan lan kayu candhana dienggo ngutugi jarit supaya wangiratus-ratusanatus-atusanratusanatusanrauprakuprautngongotirawarawarawannguatirakerawan panganpaceklikrawatrumatrawitlombok jempritrawonjangan rawonrayagedhérayahngrebutrayaprayaprebahrubuhrebonurang cilikrebungbungrebusdigodhogrebutngrebut; njupuk kanthi peksa; golèk unggulrecehdhuwit pecah; kurang becik tumrap bathikanrecokramé swarané wong akèhredasusut tumrap udanrehalmeja dienggo lambaran maca Al-Quranrejekipangan; apa-apa sing perlu kanggo uriprejengènèng-ènènganrekaakal; rerigen; cara nindakaké; pratikelreka dayarerigen; pratikelreka-rekaduwé réka; éthok-éthokrekenngrèka; ngétung; milangrekenanrékenan; akal-akalan; wilangan; pétungan; rancanganreksajagarelrél; dalan sepurrelaliloremrémremangpeteng; surem; ora pati awas; lamurremang-remangrada petengremasngremetrematiklara linu-linu ing balung; éncokrembangnegori tumrap teburembesngrembesrembetnular; mrambat ingrembukmupakatan; pituduhrembukanpadha ngrembug perkararembulanmbulanremehsepélé; tanpa ajirikuh serba salahéwuhringanénthéngriuhgègèrrobohambruk, ambyukrokokududrubahanowah-owahanrujukbalenrukunguyubrumahdalemruntuhambrolruntuh tanahgumpilrusakbejatsaatrikala; nalikasabakpapan dinggè nulissabarsarèh anggoné ngentènisabdagunem; tetembungansabilperang nglabuhi agama; nyandhet hawa nepsusabitaritsabukbebedsabunsabunsabutsepet; kulit krambilsadellapak ing pitsadodhokarsaguarènsahtanpa cacad; wis miturut angger-angger; wis lunassahadatsahadatsahursahursajawaésajadahsajadahsajisajènsajiansesajènsakkanthongansakitlarasakit cintasusah mergo kesengsemsakit hatiseriksaksiseksisaktisektisalahkliru; ora bener; kaluputansalah bicarakliru omongsalah hitungkliru ngitungésalaksalah tumrap uwohsalamslamet; tentrem; kurmatsalamanpadha déné ngucapaké salamsalatsalatsalesalé; panganan saka gedhang sing dipépésalehsuci; becik tindak tandukésalepsalep; tamba sing dipopokakésalinganti liya; malih kaanansalipselipsalip-salipanndisikhisamapadhasamadisemedisamaksamaksamarkuwatir; sumelangsamar-samardlamat-dlamatsambalsambelsambangronda ing wayah bengisambarnyambersambatnjaluk tulung; ngesah awit krasa larasambatantulung tinulung rikala ngedekaké omahsambitmbalangsambunggandhèng; marahi dawasambungansambungansampahuwuhsampaitekansampai sekarangtekan saikisamperngmapirisampingiringansampulbuntel; tapihsanakanasanakkeluwarga sing rada adoh; kawanuhansandadigadhèkaké tumrap sawahsandalsrandalsandangpanganggosandanganpanganggosandingcedhak karo; sacedhakésandungmlaku sikilé keténggor watu; olèh bathi akèhsandunganalangan; bebathèn akèhsangarnduwèni daya sing njalari kacilakan tumrap lemahsangatbangetsangat kayasugih bangetsanggacuwak; canggahsanggaromahdienggo muja semèdisanggupsanggem arep nindakakésangkalmadonisangkutnyanthol; ngubed; ngatutaké ing prakorosanglingdigilapakésanglinganasil digilapakésantansantensantan kanilsanten kenthelsanterrikat banget; banget tumrap lelarasantrimurid sinau ngaji;batur lanangsapanyapa; ngélikakésapihlèrèn anggoné padudon; lèrèn anggoné nesusapihanbocah sing mentas sapihansapitpiranti kanggo nyepit geni; sikil yuyu utawa urang sing dienggo nyapitsapusapusapuandhuwit béyané wong dodolan ing pasarsaputnutupi; ngusar-usarisaranalantaran; sranasarangsusuhsaraplèmèksarapansarapansarasehrerembugansarasehanrerembugansaratkebek momotan;kandhassarendhidhihsaripathiné samubarang kang cuwèr; glepung kembangsaringnyaringsaringanayakan; piranti kanggo nyaringsaronsaronsarungwrangka; jarit sing disambungsarung senjatawrangkasarwasakabèhé; kabèh; wutuhsasarnyimpang saka sing benersasaranapa-apa sing dieléssatusijisaudaradulursayaaku, kula baca kulo, dalem, ingsunsayatbesetsayurjangansebarawur, sawursebayasabarakansedangkandénésedapatnyasaolèhé; sakecekelésediacawissedikitsethithiksegeragyasehari penuhsedina nutugseharusnyakudunésehatwaluyaseiringbinarungsejajarsababag; padha pangkatésekadarnyasakbisa-bisané; sakuwat-kuwatéselainsakliyanéselamanyasalawasé; sasuwénéselamatwidadaselasaanggaraselayapansalesan tumrap turuselesaibarsemakinsaya ndadrasemaunyasakarepé dhéwésembabbengepsembuhmarisendiridhéwésendok nasiénthongsendok semencéthoksengatentupsenggoljawilsenikmat-nikmatnyasaksenengé; sakarepésenjatagamansentuhdumuksenyatanyasabenerésepagisakésukseparoseparosepatutnyakayanésepejangonganpadha-padha njagongserahulungserakitsajodho; sepasangserangkaisaprangkat; sarakitseratussatusseraupakèhé iso dijupuk nganggo tangan loroserembukwis sarujuserubantersesajiansajènsetaliselawé sènsetelahbakdaseterujothaksetiap harisaben dinaseumpamamenawa kayasewaktu-waktusawayah-wayah; sawektu-wektusialapessialan keparat, brengsekjancuk, jancok, diancuk, diancok, cuk, coksiangawansiap-siapcepak-cepaksibuk sendiriumyeksilakanaturisilaublolokensingkirsingkirsisirjungkatsombonganggaksuami atau istrigarwasubur lahanbawerasudahwissukadhemensuku katawandasulungbarep, mbarepsumber airbeliksungaibengawansungguhestusungguh benaryektisungguh-sungguhjansupayaamrihtabahsabar atinetabarukberkahtabiatwewatakan; sipattablettamba glintiran gèpèngtabligwewarahtabraktubruktabuhthuthuking gamelantadahnampatadimau; maengtafakurngeningaké ciptatagihnjaluk bali kaduwèanétahajjudtahajudtahankuwat ngempet; tegeltahan bertarungpatohan; betah tarungtahanankunjaratahayulgugon tuhantahi lalatandheng-andhengtahlildhikirtahlilandhikirantahtangadeg; madeg ratutahutahu lawuhtahu kenalwanuhtahu mengertieruh, weruhtahuntauntaisesukertajamlandhep; gathèkan; nyerikaké tumrap gunemantajijalutakaburkumalungkung; sesongorantakarukuran isitakaranukuran isi; sing dienggo nakertakbirngucap Allahu Akbartakbirankatrangan maknané impèntakdirpepesthèn saka kersané Allahtakirwadhah panganan soko godhong gedhang dikuwungaké lan dibitingitaklidjanggelan; janji tumrap nikah karo talaktaklimkanthi urmat; ngajènitaksirpangira-irataksiranpangira-iratakutweditakyinyakin; mesthitalakpegattalangilèn-ilèn banyu udantalaskimpultalitampartali menalicara-cara agawé talènantalunabuh gamelan ngarepaké jejer wayang; titirtamakrakus; srakahtamanpekarangantamanantanduran kekembangantamatentèk; rampung; katam anggoné macatamatanwetonan saka pamulangan; lulusantambahwuwuh; mundhaktambahanwuwuhantambakbendhungantambaltèmbèltambalantèmbèlantambangnumpak prau ing kalitambanganprau kanggo nyabrangakétambuhimbuh tumrap mangantamburkendang sing urungé cendhaktamengtamèngtampakketok; katon; ngèglotampak jelascetha bangettampanbagustamparkampleng; tempilingtampekditapuk seru; diteter lakuné angintampikora nampa; ngemohitampikantansah nampiktampungtadhahtamsiltuladha beciktamsirpedangtamutamu; dhayohtanahlemah; pekarangantanakgodhoktanakangodhokantanamtandurtanamantandurantancapencebtandatandha; ciritandaktlèdhèktandesnganti jero panggaritétandinglawan tetimbangan; babagtandonandheg nganti akèh dianggo simpenan; nglumpukaké nganti nglumpuk akèhtandontandontanduambèn kanggo ngusung wong laratanduksungutandurtandur; tanemtandurantaneman; tanduran; thethukulantangantangan; astatangananlèndhèaning tangan ing kursitangehisih suwi; mokaltanggaondhotanggalompong; puthultanggal cabutcopottanggapdikon ngébaraké tontonantanggapantontonantanggormenumbuk; kena ingtangguhkena dipitaya; tanggontanggultanggul; bendhungantanggulangnanggulangi; ngayomitanggungtengah-tengah; ora gedhé ora ciliktanggunganbarang sing dienggo cekelan utangtangistangistangisanpadha nangistangkaipang; gantilantangkapgathuk tumutup rapet; tutuping lawangtangkarditurun-turunaké; ditikelaké; dipingakétangkaranping-pingan; olèh-olèhané nangkarakétangkitèngkitangkispanolak; tamèngtangsipamondhokan saradhadhu; omah tawon madutanitanitaningdipérang-pérang pepunthutantanjakandalan ndedertanjirdidakwatanpatanpo; ora nganggotantangngajak kerengantapanglakoni mati raga sarta sumingkir saka alam ramétapa baratanglakoni mati raga sarta sumingkir saka alam ramétapaitapétapaktlapak; tilastapaltamba sing diuseraké ing wetengtapal bataswatestapihjarittaplaklèmèk méjatapukwiwit; bebarengan miwititarroti tartaraksirik; mati raga; tapatarangdigantung supaya awèttarekpanganut ajaran tarékattarekatdalan kasampurnantarijogèdtarianbeksantarikdigandhèng; digèrèt; diunus pedhang; dijaluki dhuwittarik rambutjambaktarik-tarikangèrèd-gèrèdantarikangèrètan; urunantaringsiyungtaruhapa-apa sing dienggo udhuning maintarungtetumbukan; kerengantaruptéroptasbihtesbèhtasdikbisa weruh sadurungé winarahtasikpesisirtatabeciking pangetrap; masang mrenah-mrenahakétatahtatahtataklèpèk sanggan gelastatakanlèpèk sanggan gelastatalcowèlan kayutatananapa-apa sing ditatatatapmandeng kanti temen-tementataspedhot babar pisan; kemput; nutugtatkalanalikataucoampas delétaugecambahtawa dengan kerascekakakantawakaltewekaltawantawanan perangtawanantawanan perangtawarilang dayané; mari wingité; tanpa rasa; cemplang; tawa tumrap banyutawar hargaenyangtawasbarang kanggo mbeningaké banyutawudiasat banyunétawurangelut kroyokantebakbadhe', bedhe'tegakjejegtekukeluktelanulutelanjangwudatelanjangiudanitelurendogtelur pasiranendhog bulus segaratempatanggontempayangenthongtempayan kecilgenuktempurungbathoktenangantengtendangjejegtenggelanangslup, kedeleptentangbabagantenteramayemtenyatakonteralapkena dijupuk; digawa lelembut; kesurupanterbakarkataman urubing geniterbalikkuwalikterbangiberéterbatascupetterbawakegawaterbawa-bawakegawa-gawaterbayanggawang-gawangtercapaikelakon; keconggahterceburkecemplungtercocokkecublesterdahulusing disik; sing biyènterdengarkrunguterdepanpaling ngareptergoresberetterhalangkepagol; kapeksa mandhegterhitungkeitungteriakjelihuakuwa; sedulur tuwa bapa/biyunguangdhuwituang kopiujuranuapuwabubahowahubanuwanubananduwè uwanubekonggoléki ing ngendi-ngendiuberoyakuber-uberanoyak-oyakan; bledig-blediganubinjobin; tègelubun-ubunembon-embonanucapclathu; gunemanucapanguneman; omonganucapan terima kasihpanarimaucekmenet-menet nganggo driji tumrap mata; ngremet-remet sarto nggosok-gosok tumrap umbah-umbahanudikwewengkon kali sing cedhak karo tukéudutrokokugalndugalugal-ugalanndugalujijajalujianujianujungpucukujung-ujungnyatèk-tèkanéujungnyaakhiréukirngukir; natah lan mangun kekembanganukiranasilé ngukir; bagèan sing diukirukurnyumurupi sepira dawané; nggawé polaukuranpiranti kanggo ngukurulamaulama; wong kang ahli ing babagan Agama Islamulangambal; ping; balèniulanganambalan; pindhonularuloular belangwelingular-ularpitutur; pituduhular-ularanulo-ulonanulatulerulekngulekulekanpiranti kanggo ngulekuletwuletulinguyek-uyek lan menyet-menyetuliawong suci; ahli tapaulikdiuthak-athik; diopeni kanthi apik tumrap tanduranulinganak sidhat; anak sengkeran; bojo simpenanulirubengan ing murulir-uliranpaku sekrupuliransekrupan; puteranulurmundhak dawaumatrakyat; wong-wong sing nglakoni agama Islamumbalnyèwa tetunggangan; beburuhumbalansèwan; dhuwit sèwan; opahan; buruhanumbardijarné; ditokakéumbarankewan sing ora dikurung; wong sing diujaumbruknyèlèhaké tetumpukan ora tataumbrukantumpukan ora tataumibiyung; embokumpamamungguha; contoumpanpakan iwak ing pancingumumumumumurumurundangulemunguwunguupayaupayausirusirususususutuhwetah ; wetahutusancarakavaksinjinisé lelara sing wis digawé klenger kanggo nyuntik murih tahan lelaravaksinasisuntikan supaya tahan lelaravaswadhah kembang minangka rerengganvaselincampuran salepvermakngowahivetsinbumbu masak sing rupané putihvilapesanggrahanvirusbibit lelaravisatandha palilah mlebu menyang negara liyavisualbisa didelengvitalpenting bangetvitaminjat sing penting tumrap kasarasané awakvolipolivoltasesetrumvonisputusaning hakim ing pengadilanwabahpageblugwadahpiranti kanggo nyimpenwadah makananajangwadakawak; kasarwadaspadhaswadatora nglakoni bebojoanwadonwèdokwadukwadhah pangan ing jero weteng; blumbangan tandhon banyuwafatmatiwagugedhé kakuwahanakatrangan tegesing impènwahyupulung nugrahaning Allah; wangsitwajahwanguning rai; polatanwajanpiranti kanggo nggorèng saka wajawajarlumrah; samajatéwajibkudu ditindakakéwajikbentuk kothak mèncèngwakafwakafwakilsesulih; digantèniwaktuwayah, wektuwakulcenthingwalaupun demikianéwadénéwalisesulihé pengantèn wadon ing nalikané dinikahaké; wong salèh sing mencaraké agama Islamwalimahpista paningkahwanaalaswanitawanitawanita simpanangendhakanwanti-wantikanthi temen-temenwaragunemwara-warakandha-kandha marang; ngabari; awèh weruhwarangjasad sing bisa matèni sok dianggo ngumbah keriswaranganjasad sing bisa matèni sok dianggo ngumbah keriswarangkawrangkawarasora nindakaké ala manèh; waraswargasanak sadulur; gegolongan; jiniswaridwirid; wejangan ilmu gaibwariswong sing wenang nampani tinggalané wong sing ngajal; anak sing wenang nggentèni pangkaté bapakéwarisanpéso; ladingwarnarupa; coraking rupa; jinis; wujudwarna untuk binatanguleswarna, jeniswernawartakabar; pakabaranwarungwarungwas-wassumelang; kwatirwasetantetengerwasiatpiweling; pusaka; tinggalanwaspadaawas; waskithawataktabiyat; dhasaring bebudènwateskikis; kang dadi pungkasanwayangwayangwayuhduwé bojo luwih saka sijiwedanawedana; pembantuné bupatiwedanggodhogan banyu; banyu panaswedanganpada déné ngombé wédangwedarngandharaké; mejangwedarankatranganwejangwulangan; nasihatwejanganwulangan; nasihatwelasrasa asih marang liyanwelasanduwé watak welasanwengkupinggiran minangka pikukuhwerengwereng; ama pariweritwingitweselwèsel; kiriman duwit saka poswibawawibowo; kaluhuran; kasektèn; kamulyanwijenwijènwilayahtlatah; wewengkonwinduwolung taunwingitwerit; angkerwisatalunga dolanwisikpituduh; wewarah gaibwisudawisudawudhuwudu; sesuciyaya, inggihyakbiyayakan; sarwo kesusuyak-yakanbiyayakan; sarwo kesusuyakinpercaya temenan; mesthiyatimsadurungé lair bapaké wis matiyatim piatuwis ora duwé bapa biyungzaitunjaitunzakaplananganzakatjakatzakat fitrahjakat pitrahzamanjaman; mangsazamrudjumerut; arané sesotya sing warnané ijozamzambanyu zam-zamziarahjiarah
Andabisa menghubungi Service Pemanas Air Cipanas, lewat telepon menggunakan nomor 0821-1381-2149. Service Pemanas Air Cipanas, Sunting atau Hapus. Informasi Kontak. Pemandian Air Panas Kawah Merah Kang Ojim. 17,12 km. Sentosa Sablon. 17,93 km. Sumber Daya Terdekat. Kopi. Belanja. Bank.
Buka Terbatas By ReservasiOverview Green Grass CikoleGreen Grass Cikole, Perpanjangan Pemberlakuan pembatasan kegiatan masyarakat atau PPKM Darurat Jawa Bali Mulai dibuka dan harus dengan Reservasi terlebih dahulu dan, Siapkan Aplikasi PEDULI LINDUNGI, Klik aja Tombol WhatssAppnya untuk Warna Hijau kalian Bisa Masuk. Demikian untuk menjadi Maklum, Terima Kasih atas perhatiannya. Bumi Perkemahan di Jawa Barat yang cukup muda usia dengan fasilitas hampir sama dengan sudara tua nya, yaitu Rancaupas Ciwidey. Beralamat lengkap di Cikole, Lembang, Kabupaten Bandung Barat, Jawa Barat 40391 Indonesia. Berada di ketinggian 1300mdpl tepat di kaki gunung Tangkuban Perahu nan gagah perkasa, jam buka nya 24 Pengelolaan Perhutani Kesatuan Bisnis Mandiri KBM Ecotourism Divisi Regional Jabar Banten, Bumi Perkemahan Green Grass Cikole Lembang Bandung bisa digunakan sebagai Camp Site couple pasangan berdua aja atau mandiri Bawa dan setting sendiri perlengkapan Kemping, Family camp maupun big club dan atau Glamor Kemping sudah ada di sini, Campervan Kemping dengan mobil, tenda di dirikan dekat mobil Meeting, Gathering Family Gathering, Club Gathering, Wedding Party, Launching Product, Botram, Senam, Yoga, Outbound Event, Pree Wedding, pokoknya semua hal Fun, Ceria, dan Formal bisa dilakukan di area Green Grass Cikole Lembang ini. Dilarang membawa dan Menyalakan Petasan!Tempat Camping di Lembang Bandung ini jarak nya kurang lebih 200 meter dari jalan utama Bandung - Subang via Lembang memiliki suasana kebun pinus yg cukup rapat dengan tegakan yang lumayan banyak serta tanaman rumput hijau menghampar di setiap area hutannya. Lokasi Green Grass Cikole berdekatan berdekatan dengan Objek wisataCikole Jaya Giri ResortBandung TreetopOrchid ForestTangkuban PerahuPemandian Air Panas SariaterFloating MarketFarm House Susu LembangArea seluas 24 Hektar ini sangat kaya dengan vegetasi pohon pinusnya. Campers gak bakal kesulitan kalo mau menyalakan api unggun, karena starter pembakaran berupa kulit pinus kering sangat banyak tersedia di lokasi ini. Ketentuan dan Prokes Camping di Green Grass Cikole!Green Grass Cikole Lembang Bandung adalah Tempat Kemping asik, ciamik, nyaman dan yang paling penting anda bisa berkemah di samping mobil, jadi tidak perlu cape bongkar logistik bawaan untuk keperluan Green Grass Cikole LembangAsli, fasilitas di Green Grass Cikole Lembang ini sangat lengkap. Selain Area Kemping luas yang terbagi menjadi 4 Blok Blok A, B, C, dan D, Green Grass Cikole Lembang juga menyediakanGreen Grass Cikole LembangMusholaStage Live MusicGlamping atau Glamor KempingBobocabin nya Bobobox juga sudah sudah hadir di siniOutoor Meeting RoomTaman Rusa kayak di Rancaupas. Pengunjung bisa juga berinteraksi dengan 6 ekor rusa tutul atau axis axis atau rusa totol atau Spotted deer atau Chital deer, atau Axis deer, memberi makan dan berfhoto riang gembira bersama merekaToilet BanyakKamar Mandi BanyakOutdoor Wedding Area daya tampung 2000-3000 orangSignboard Guest Branding. Maksudnya tamu yang berjumlah lebih dari 100 orang dipersilahkan menempelkan stiker/embleem/atribut kebanggaan Group, Club atau Kelompoknya di Signboard tadiArea Permainan Outbound seperti Paint Ball, Archerry Tag, Flying Fox, dllHargaTiketHarga Tiket Green Grass Cikole LembangGreen Grass Cikole Lembang ini mematok harga tiket nya sangat murah, loh....Beneran !Wisata HarianTiket Masuk 2 4 6 Reguler MandiriTiket Masuk 2 4 6 Grup/RombonganTiket Masuk 2 4 6 Grass Cikole LembangHarga Sewa TendaCampers yang mau kemping tapi ga punya tenda, ambil paket ini aja, biar gampang !Rooftent + Landy 4 orang Rp. 2 orang 4 orang Rp. Regu 14 orang Rp. Pleton 35 orang Rp. bag Rp. Spoon Rp. Bakar Rp. Paket KempingPaket Camping Green Grass Cikole lembang ada 3 pilihan Paket kemping yang masin-masing berbeda Type tenda dan kapasitasnya1. Paket Reguler Dome Kapasitas 2-3 orang TendaMatras 1 Full TendaPasangdan BongkarPilih Lokasi Sesuai Keinginan2. Paket Medium Dome Kapasitas 2-3 orang TendaMatras 1 Full TendaPasangdan BongkarSleeping BagApi UnggunLampu TendaPilih Lokasi Sesuai Keinginan3. Paket Premium Dome Kapasitas 2-3 orang TendaMatras 1 Full TendaPasangdan BongkarSleeping BagApi UnggunLampu TendaKasur Karpet Full TendaPilih Lokasi Sesuai KeinginanExtra Charge Area Khusus Campervan include Listrik + Kran Air ; Sharing1. Paket Reguler Gamma Kapasitas 4-5 orang TendaMatras 1 Full TendaPasangdan BongkarPilih Lokasi Sesuai Keinginan2. Paket Medium Gamma Kapasitas 4-5 orang TendaMatras 1 Full TendaPasangdan BongkarSleeping BagApi UnggunLampu TendaPilih Lokasi Sesuai Keinginan3. Paket Premium Gamma Kapasitas 4-5 orang TendaMatras 1 Full TendaPasangdan BongkarSleeping BagApi UnggunLampu TendaKasur Karpet Full TendaPilih Lokasi Sesuai KeinginanExtra Charge Area Khusus Campervan include Listrik + Kran Air ; SharingListrikKalau Campers mau terang benderang kayak di rumah, atau mau ngadain acara yang menggunakan sound system da nperalatan listrik lainnya, yaa wayahnyah harus pake listrik dari Genset dan listrik genset nya disediakan oleh pengelola untuk disewa Generator WATT WATT Listrik ; Rp. Outdoor ActivityHarga Paket outbound di Green Grass Cikole LembangFun Games Rp. Building Rp. Bal War Games Rp. Ball Shooting Target Rp. Road Rp. Fox Rp. Remote RC Rp. lapBawa Duit sendiri ya...jangan minta dibayarin temen ! nanti ketemu aku di sini, ya !jajal deh...cobain deh Kemping Di Green Grass Cikole Lembang ini. Kalo udah sekali nyobain, jangan pengen pindah rumah ke sini, ya !!!Lokasi Green Grass Cikole LembangSangat mudah untuk mencapai lokasi Green Grass Cikole Lembang ini. Dari arah Kota Bandung via Tol Purbaleunyi exit tol pasteur, dari arah Utara melaui akses jalan Tol Cipali, Subang, Purwakarta dan kita kasih yang dari Tol Purbaleunyi via Exit Tol Pasteur aja, biar kan?. Patokan kalo dari Exit Tol Pasteur Bandung, ikutin aja peta google nya, deket koq...ga nyampe 1 jam kalo kondisi trafic nya normal, mah !Kalo trafic nya lagi padat mah, yaa..."Selamat jalan, Cinta...Balik lagi aja ke Dago !"...selamat bersenang-senang di suasana macet nya kota Bandung-Lembang tercinta!Rules nya begini, Kalo kalian mau Kemping Silence ga terlalu banyak orang datanglah di weekday tapi kalo mau rame-rame datanglah di weekend, usahakan pergi dari lokasi masing-masing pagi banget untuk menghindari bad trafic jammed from Bandung City to Cikole You Around, Cinta !!!
.
  • cp18tvfon4.pages.dev/409
  • cp18tvfon4.pages.dev/558
  • cp18tvfon4.pages.dev/469
  • cp18tvfon4.pages.dev/761
  • cp18tvfon4.pages.dev/969
  • cp18tvfon4.pages.dev/30
  • cp18tvfon4.pages.dev/645
  • cp18tvfon4.pages.dev/428
  • cp18tvfon4.pages.dev/172
  • cp18tvfon4.pages.dev/246
  • cp18tvfon4.pages.dev/472
  • cp18tvfon4.pages.dev/182
  • cp18tvfon4.pages.dev/908
  • cp18tvfon4.pages.dev/325
  • cp18tvfon4.pages.dev/669
  • pemandian air panas kawah merah kang ojim